Ma túy tổng hợp fentanyl đang được vận chuyển đi khắp nơi

Đây là lần đầu tiên Honduras thu giữ lượng ma túy tổng hợp này lớn như vậy.

Bộ trưởng An ninh Honduras, ông Gustavo Sanchez cho biết cơ quan chức năng đã phát hiện 493 kg ma túy trên một tàu hàng có nguồn gốc tại Anh và cập cảng Cortes, phía Bắc thành phố công nghiệp Pedro Sula bên bờ Đại Tây Dương của Hunduras.

Theo một số hình ảnh do cảnh sát cung cấp, số ma túy tổng hợp bị tịch thu được đóng thành hàng chục hộp bìa carton có niêm phong.

Hiện cảnh sát Honduras đang tập trung điều tra làm rõ liệu Honduras có phải có điểm đến sau cùng của tàu hàng này hay không hay chỉ là địa điểm quá cảnh.

Trong nhiều năm qua, Honduras nằm trên tuyến đường vận chuyển cocaine từ các quốc gia Nam Mỹ bao gồm Colombia và Bolivia đến Mỹ, nhưng vai trò của nước này trong việc buôn bán fentanyl chưa được hiểu rõ.

Là loại ma túy có độc tính cực cao

Theo Cơ quan Kiểm soát Dịch bệnh Mỹ (CDC), fentanyl là một loại thuốc phiện tổng hợp mạnh được ước tính có tác dụng mạnh hơn heroin 50 lần và mạnh hơn morphine 100 lần, thường được gọi là “thuốc xác sống”.

Fentanyl là một chất thuộc nhóm thuốc giảm đau Opioid. Đây là chất giảm đau rất mạnh (gấp 100 lần Morophine) được sử dụng có kiểm soát (kê theo đơn) trong điều trị bệnh ở nhiều nước bằng cách tiêm, xịt vào mũi, đặt vào miệng hoặc dán miếng dán lên da. Tuy nhiên, Fentanyl và các dẫn xuất của nó (Alfetanil, Remifentanil, Selfentanil, Acetylfentanyl, Butyrfentanyl, Furanylfentanyl…) ngay từ khi xuất hiện đã có đặc tính gây nghiện rất cao và bị lạm dụng với mục đích ma túy. Do đó, Fentanyl và một số dẫn xuất của nó đã được đưa vào Bảng I-Danh mục cần kiểm soát theo Công ước quốc tế 1961 của Liên Hợp Quốc.

Việc sử dụng Fentanyl và các chất dẫn xuất của nó không vì mục đích chữa bệnh có thể để lại những hậu quả nghiêm trọng về mặt sức khỏe. Mức độ dung nạp và lệ thuộc đối với các chất này rất lớn và có thể đạt ngưỡng cao một cách nhanh chóng. Việc sử dụng Fentanyl được điều chế bất hợp pháp còn nguy hiểm hơn rất nhiều vì những sản phẩm này không được kiểm định chất lượng, hàm lượng, có khi chỉ một lượng cực nhỏ đã có thể gây tử vong cho người sử dụng. Trong khi đó, các đối tượng sử dụng bất hợp pháp thường chuẩn bị từng liều riêng lẻ bằng cách cân đong với các dụng cụ đo lường thiếu chính xác dẫn đến nguy cơ quá liều một cách vô thức. Không chỉ uống hoặc tiêm chích Fentanyl và các dẫn xuất mới gây nguy hiểm, trong một số trường hợp, chỉ cần vô tình hít phải hoặc để dây ra tay hoặc các niêm mạc mắt, mũi, miệng cũng gây nhiễm độc cho cơ thể.

Theo Cơ quan Phòng, chống ma túy và tội phạm của Liên Hợp Quốc (UNODC), Fentanyl và các chất dẫn xuất của nó có độc tính rất mạnh nên những hậu quả dẫn đến tử vong cho người sử dụng bất hợp pháp cao hơn nhiều lần so với heroin. Sử dụng Fentanyl và các chất trong nhóm hàng năm đã gây tử vong cho hàng nghìn người nghiện ma túy trên thế giới. Từ năm 1970, tại Bắc Mỹ đã có rất nhiều người nghiện sử dụng Fentanyl và các chất dẫn xuất quá liều. Từ năm 2013 đến nay đã ghi nhận riêng tại nước Mỹ có 5.000 ca tử vong do sử dụng Fentanyl quá liều, tại Canada từ 2009-2014 là 655 người.

Fentanyl được điều chế bất hợp pháp có thể xuất hiện ở nhiều dạng khác nhau và mang các tên gọi khác nhau tùy thuộc thói quen và nhu cầu người sử dụng ở từng vùng. Chẳng hạn tại Australia, New Zealand, Đức… người nghiện thường chiết xuất Fentanyl từ các loại tân dược có chất này. Trong khi đó, tại Mỹ hoặc Estonia chúng được bán dưới dạng viên nén, dạng bột hoặc dung dịch và hoàn toàn được điều chế từ các tiền chất với các tên quen thuộc như "sứ trắng", "heroin tổng hợp"… Đôi khi chúng được bán lẻ dưới dạng bột hòa với cocain hoặc heroin. Chúng cũng còn được bán dưới dạng tân dược chứa Fentanyl giả, những người mua không có kinh nghiệm rất dễ tử vong vì họ không biết đang sử dụng loại gì và hàm lượng bao nhiêu. Đôi khi chính người bán hoặc tội phạm sản xuất Fentanyl cũng không biết được các viên ma túy mà chúng tung ra thị trường có hàm lượng cao ở mức gây tử vong.

Hiện nay, Fentanyl và các chất dẫn xuất của nó đang phát triển mạnh ở Bắc Mỹ và có xu hướng lan rộng trong thời gian tới. Chỉ tính trong giai đoạn từ năm 2012-2016 đã có 17 chất thuộc nhóm Fentanyl được các nước khu vực Đông Á, châu Âu và Bắc Mỹ thông báo cho UNODC. Các tiền chất chính sử dụng để sản xuất các chất ma túy này như NPP (N-Phenethyl-4-Piperidone), 4-ANPP (4-Anilino-N-Phenethylpiperidine), các dụng cụ sản xuất dễ kiếm, giá rẻ, quy trình sản xuất các loại ma túy này đơn giản không cần kỹ thuật cao.

Vĩnh Hoàng