Số người được điều trị ARV đã tăng lên hơn 55 lần

07/12/2020 17:36

Năm 2020 không chỉ là nhìn lại chặng đường 30 năm Việt Nam ứng phó với dịch HIV/AIDS, mà còn là dịp tổng kết 20 năm triển khai chương trình điều trị hiệu quả. Thành quả đặc biệt Việt Nam đã đạt được, chính là số bệnh nhân được điều trị đã tăng hơn 55 lần so với năm 2004, khi Việt Nam bắt đầu triển khai điều trị ARV mở rộng.

Hơn 150.000 bệnh nhân đang được điều trị ARV

Trao đổi với phóng viên Trang Tiếng Chuông, TS. Hoàng Đình Cảnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) cho biết, sau hơn 20 năm triển khai điều trị HIV/AIDS, kết quả nổi bật được ghi nhận là số cơ sở điều trị đã tăng lên; số người được điều trị ARV đã tăng lên hơn 55 lần so với khi bắt đầu triển khai với hơn 150.000 bệnh nhân hiện đang điều trị ARV, trong đó có gần 5.000 bệnh nhi.

Bảo hiểm y tế là cứu cánh cho người nhiễm HIV khi nguồn viện trợ cho công tác này bị cắt giảm. Ảnh: Thùy Chi

Bên cạnh đó, hệ thống các cơ sở điều trị HIV/AIDS đã được thiết lập và mở rộng nhanh chóng để tăng nhanh độ bao phủ điều trị, tạo điều kiện thuận lợi cho người nhiễm HIV tiếp cận dịch vụ điều trị và duy trì điều trị lâu dài.

“Với số lượng từ 3 cơ sở điều trị HIV/AIDS vào năm 2000, đến nay đã có 446 cơ sở. Trong đó có 8 cơ sở điều trị tại tuyến Trung ương; 77 cở sở tuyến tỉnh, thành phố; 361 cơ sở điều trị ARV tuyến huyện. Ngoài ra, còn có các cơ sở điều trị ARV tại 37 trại giam; 6 cơ sở điều trị tại trung tâm 06 và cơ sở tôn giáo, 3 phòng khám tư nhân”, TS. Hoàng Đình Cảnh cho hay.

Để đẩy mạnh chương trình, nhiều mô hình chăm sóc điều trị được triển khai như: Mô hình Treatment 2.0; điều trị nhanh, điều trị trong ngày, cấp pháp thuốc nhiều tháng, lồng ghép dịch vụ tư vấn xét nghiệm-điều trị ARV, lồng ghép dịch vụ HIV/lao, HIV/viêm gan virus.

Phó Cục trưởng Hoàng Đình Cảnh cho biết, chất lượng điều trị luôn được bảo đảm và ngày càng nâng cao: Tỷ lệ bệnh nhân được duy trì điều trị thuốc ARV sau 12 tháng ở mức độ trên 85%. Xét nghiệm tải lượng HIV được thực hiện thường quy từ năm 2015. Năm 2019, xét nghiệm định kỳ tải lượng virus cho 96.783 bệnh nhân tại 40 tỉnh, thành phố, trong đó có 95,5% dưới 1.000 bản sao/ml và 94% dưới 200 bản sao/ml. Các bằng chứng khoa học cho thấy khi tải lượng HIV dưới 200 bản sao/ml thì người bệnh không thể truyền HIV sang người khác qua quan hệ tình dục. Như vậy, điều trị HIV/AIDS góp phần đáng kể vào dự phòng lây nhiễm HIV.

Ngoài ra, số trẻ em nhiễm HIV do lây truyền HIV từ mẹ cũng có xu hướng liên tục giảm từ năm 2012 đến nay, tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con ở những trẻ được điều trị dự phòng bằng ARV trong 3 năm gần đây đều dưới 2%.

Việc mở rộng điều trị ARV đã giảm đáng kể số người tử vong do AIDS. Trong những năm 2009 số ca nhiễm HIV báo cáo tử vong hằng năm khoảng 7.000 đến 8.000 ca, đến nay số ca tử vong báo cáo khoảng 1.000-2.000 ca tử vong mỗi năm.

Trên 90% bệnh nhân được điều trị từ nguồn BHYT

Sau 20 năm triển khai chương trình điều trị, đây cũng là kết quả nổi bật mà ngành Y tế đã đạt được. Theo số liệu thống kê, hiện có hơn 55.000 bệnh nhân điều trị ARV từ nguồn BHYT tại 259 cơ sở điều trị HIV/AIDS trong cả nước. Tỷ lệ bệnh nhân điều trị ARV có thẻ BHYT tăng lên nhanh chóng từ 30% (2015,) đến nay là trên 90%.

TS. Hoàng Đình Cảnh cho biết, từ năm 2016, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2188/QĐ-TTg quy định việc thanh toán thuốc kháng HIV được mua sắm tập trung cấp quốc gia sử dụng nguồn quỹ khám bệnh, chữa bệnh BHYT và hỗ trợ người sử dụng thuốc kháng HIV. “Đây là chính sách quan trọng, cho phép đấu thầu tập trung cấp quốc gia thuốc kháng HIV từ nguồn quỹ bảo hiểm y tế và giao cho Ủy ban nhân dân các tỉnh bảo đảm 100% người nhiễm HIV có thẻ BHYT nhằm đảm bảo tiếp cận công bằng trong điều trị thuốc kháng HIV”, TS. Cảnh nhấn mạnh.

Sau 3 năm chuẩn bị và thiết lập hệ thống cơ sở cung cấp dịch vụ điều trị HIV/AIDS bảo đảm điều kiện khám, chữa bệnh qua bảo hiểm y tế, đến tháng 3 năm 2019, những bệnh nhân đầu tiên nhận thuốc ARV từ Quỹ BHYT. Đến nay, có gần 300 cơ sở điều trị (chiếm 69% số cơ sở) đã cung cấp thuốc ARV qua nguồn BHYT, cung cấp cho 55.000 người điều trị ARV. Dự kiến đến năm 2023 có khoảng 82% người nhiễm HIV sẽ được điều trị thuốc kháng HIV từ nguồn BHYT.

Để mở rộng điều trị HIV/AIDS qua bảo hiểm y tế trong thời gian tới, ông Cảnh cho rằng, cần phải tăng độ bảo phủ và duy trì số người nhiễm có thẻ BHYT, do đó việc truyền thông và tư vấn lợi ích của tham gia BHYT của người nhiễm HIV là rất quan trọng.

Hiện có hơn 40 tỉnh, thành phố bố trí ngân sách địa phương mua thẻ BHYT cho người nhiễm, với khoảng 20.000 thẻ BHYT. Có 28 tỉnh thành phố đã bố trí ngân sách hỗ trợ chi phí cùng chi trả thuốc kháng HIV ước khoảng 16 tỷ đồng.

Bên cạnh thành công trên, việc triển khai điều trị HIV/AIDS qua BHYT vẫn còn một số khó khăn thách thức trong việc bảo đảm 100% bệnh nhân đang điều trị ARV có thẻ BHYT và trong quản lý, cung ứng, thanh quyết toán thuốc ARV nguồn BHYT. Tuy nhiên, theo ông Cảnh, Bộ Y tế sẽ phối hợp với các ngành chức năng và địa phương tìm những giải pháp tháo gỡ khi có tình huống phát sinh.

Đối với công tác điều trị, “ngành Y tế sẽ tiếp tục mở rộng dịch vụ điều trị, tăng số người được điều trị ARV, triển khai các sáng kiến, cập nhật các khuyến cáo mới của Tổ chức Y tế thế giới. Đồng thời, mở rộng mô hình cung cấp dịch vụ toàn diện cho điều trị HIV, điều trị đồng nhiễm lao/HIV, viên gan virus/HIV và điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con tại tuyến huyện, tăng cường điều trị ARV trong trại giam, cơ sở điều trị khép kín…”, TS. Hoàng Đình Cảnh nói.

Bên cạnh đó, tiếp tục triển khai các can thiệp về quản lý chất lượng điều trị, tối ưu hóa phác đồ điều trị, dự phòng và giám sát HIV kháng thuốc, tăng cường năng lực hỗ trợ kỹ thuật về điều trị HIV/AIDS tại các tỉnh, thành phố; triển khai các hoạt động thông tin truyền thông về hiệu quả điều trị thuốc ARV đến các cộng đồng nguy cơ cao; chuẩn hóa công nghệ thông tin trong quản lý điều trị HIV đáp ứng được yêu cầu khám chữa bệnh BHYT; thúc đẩy mở rộng thị trường cung ứng thuốc ARV trong nước tạo thuận lợi cho việc cung ứng thuốc ARV qua BHYT.
Top