Phòng, chống ma túy: Không khoán trắng cho lực lượng chuyên trách

Thiếu tướng Nguyễn Anh Tuấn. Ảnh: Hoàng Anh

Nhân Ngày thế giới phòng chống ma tuý, Ngày toàn dân phòng chống ma tuý 26/6, phóng viên đã có cuộc phỏng vấn với Thiếu tướng Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma tuý, Bộ Công an.

Thưa Thiếu tướng, công tác phòng, chống ma túy ở nước ta đã có những chuyển biến tích cực song thực tế cho thấy tình hình còn hết sức phức tạp. Thiếu tướng có thể cho biết nguyên nhân vì sao tội phạm ma túy vẫn gia tăng?

Trước hết phải khẳng định, tội phạm ma tuý gia tăng bởi nguồn ma tuý từ nước ngoài vào nước ta rất lớn. Hầu như ma túy tại nước ta đều thẩm lậu từ nước ngoài, việc sản xuất trái phép ma túy với quy mô lớn là không có, mới chỉ manh nha ở các vụ nhỏ lẻ.

Nguyên nhân là do vị trí địa lý nước ta gần khu vực “Tam giác vàng”, là trung tâm sản xuất ma túy lớn của khu vực và thế giới, tuyến biến giới giữa Việt Nam và các nước láng giềng trải dài, phần lớn là rừng núi hiểm trở. Đây là điều kiện thuận lợi để tội phạm ma túy lợi dụng vận chuyển ma túy vào nước ta. Ngoài ra, trong quá trình hội nhập, ma túy thầm lậu qua đường hàng không, đường biển có chiều hướng gia tăng và phức tạp.

Nguyên nhân nữa của việc gia tăng tội phạm ma túy là do sự khó khăn về kinh tế và trình độ thấp của bà con vùng biên. Lợi dụng điều này, bọn tội phạm ma tuý đã lôi kéo người dân tham gia vào việc tàng trữ và vận chuyển trái phép ma tuý qua biên giới. Số lượng người nghiện ma túy ở nước ta còn cao, trong khi đó hiệu quả công tác cai nghiện thấp, như một quy luật tất yếu, khi có cầu thì ắt sẽ có cung.

Hơn nữa, lực lượng chuyên trách phòng, chống ma túy vẫn còn mỏng, trình độ chuyên môn nghiệp vụ chưa đồng đều, chưa được đầu tư nhiều về kinh phí và phương tiện kỹ thuật hiện đại. Sự tham gia của các cấp ủy Đảng, chính quyền ở một số địa phương còn chưa mạnh, chưa kiên quyết trong công tác chỉ đạo, có tư tưởng “khoán trắng” cho lực lượng chuyên trách.

Một trong những khó khăn của công tác phòng chống tội phạm ma túy là tình trạng buôn bán, vận chuyển ma túy và các tiền chất ma túy xuyên quốc gia. Vậy công tác phối hợp với các lực lượng chống ma túy trong nước và nước bạn như thế nào?

Như đã nói ở trên, các chất ma túy thẩm lậu vào nước ta chủ yếu qua đường biên giới, đường hàng không, đường biển. Do đó, ngoài những nỗ lực của riêng lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, rất cần có sự phối hợp với các lực lượng chức năng khác trong nước cũng như quốc tế.

Hiện, chúng tôi vẫn đang thực hiện có hiệu quả Quyết định 133/2002/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về quy chế phối hợp giữa lực lượng Công an, Biên phòng, Cảnh sát biển, Hải quan trong đấu tranh phòng chống các tội phạm ma túy tại địa bàn biên giới, cửa khẩu, trên biển, bao gồm cả mua bán, vận chuyển ma túy và tiền chất dùng để điều chế, tách chiết ma túy.

Công tác phối hợp mở rộng trên rất nhiều mặt từ trao đổi thông tin tội phạm, điều tra cơ bản, nắm tình hình, phối hợp điều tra, khám phá tội phạm, điều tra trinh sát, điều tra tố tụng, truy tố, xét xử, trao đổi kinh nghiệm, đào tạo, tập huấn và hỗ trợ trang thiết bị, kinh phí…

Có thể nhận thấy, kết quả của công tác phối hợp trong 6 tháng đầu năm 2015, đó là lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm (CSĐTTP) về ma túy đã phối hợp với lực lượng Phòng chống tội phạm ma túy (PCTPMT) - Bộ đội Biên phòng phát hiện, bắt giữ 903 vụ, 981 đối tượng phạm tội về ma túy, thu 42,1 kg heroin; 49,1 kg và 49.678 viên ma túy tổng hợp (MTTH), 6,47 kg thuốc phiện, 50,8 kg cần sa. Phối hợp với lực lượng Cảnh sát biển phát hiện, bắt giữ 69 vụ, 124 đối tượng, thu 19,25 kg heroin, 10,9 kg và 1.640 viên MTTH.

Ngoài ra, trong những năm qua, lực lượng CSĐTTP về ma túy đã phối hợp với cảnh sát các nước điều tra, khám phá nhiều đường dây ma túy quốc tế, điển hình như vụ 8,8 tấn cần sa trước đây hay như vụ 43 kg cocain tháng 5 vừa qua, đều từ những nguồn tin chia sẻ của các nước trong khu vực, đặc biệt là công tác phối hợp với các nước như: Đài Loan, Úc, Mỹ, Lào, Trung Quốc, Campuchia…

Thời gian vừa qua, lực lượng chức năng liên tiếp đột kích các quán bar, vũ trường, quán karaoke, phát hiện nhiều trường hợp dương tính với ma túy. Theo Thiếu tướng thì giải pháp nào để phòng ngừa tình trạng này?

Nói chính xác thì loại ma túy thường được sử dụng trong vũ trường, quán bar là ma túy tổng hợp. Bởi mỗi loại MTTH mang lại cho người sử dụng cảm giác khác nhau, kích thích những ham muốn của con người, có loại kích thích bạo lực, loại gây ham muốn tình dục, loại gây ảo giác…nên khi sử dụng họ cảm thấy mình như “siêu nhân”, thích đi “bay”, hò hét, nhảy nhót, càn quấy…

Do đó, họ cần môi trường đông vui, có âm nhạc, ánh sáng mờ ảo để tạo cảm hứng trong một thời gian nhất định. Dễ nhận thấy, tại các vũ trường, quán bar, karaoke có trang bị đèn sân khấu, tạo ánh sáng chấp chới, mờ ảo, có trang bị loa công suất lớn, một số tụ điểm có các diễn viên múa cột trong trang phục gợi cảm…; tất cả các yếu tố đó là điều kiện rất thích hợp cho những người sử dụng MTTH.

Để giải quyết tình trạng này, lực lượng CSĐTTP về ma túy đã và đang tham mưu cho các cơ quan chức năng, phối hợp tăng cường công tác quản lý chặt chẽ các loại hình kinh doanh giải trí có điều kiện như vũ trường, bar, nhà hàng, khách sạn, nhà nghỉ…không để bọn tội phạm lợi dụng để tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy. Bên cạnh làm tốt công tác nghiệp vụ, cũng cần phải tuyên truyền, giáo dục cho lớp trẻ về tác hại của MTTH. Một vấn đề quan trọng là cần có sự tham gia quản lý xã hội của các lực lượng chức năng, chính quyền cấp cơ sở nơi tập trung nhiều quán bar, vũ trường.

Chủ đề của Tháng hành động phòng chống ma túy năm nay là “Cộng đồng chung tay giúp đỡ người nghiện ma túy”, vậy vấn đề chủ đạo trong việc thực hiện để đạt được mục tiêu này là gì? Biện pháp trọng tâm nào được C47 thực hiện trong thời gian tới để làm tốt hơn nữa công tác phòng, chống ma tuý?

Sở dĩ, chủ đề của Tháng hành động phòng chống ma túy năm nay là “Cộng đồng chung tay giúp đỡ người nghiện ma túy” là vì trong những năm gần đây, số lượng người nghiện ma túy có chiều hướng gia tăng và trẻ hóa về độ tuổi. Trong khi đó, công tác cai nghiện còn nhiều hạn chế, tỷ lệ tái nghiện cao.

Theo tôi, vấn đề chủ đạo vẫn là tiếp tục triển khai Chỉ thị 21/CT-TW của Bộ Chính trị về tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác phòng, chống và kiểm soát ma túy trong tình hình mới. Yếu tố quan trọng nhất là công tác tuyên truyền, giáo dục cho quần chúng nhân dân, để họ nhận thức được tác hại, hiểm họa của các loại ma túy, từ đó chủ động tham gia cộng tác với cơ quan chuyên trách trong đấu tranh phòng chống ma túy.

Đặc biệt, rất cần sự vào cuộc của toàn xã hội, các cấp ủy Đảng, chính quyền cơ sở, các đoàn thể, không khoán trắng cho lực lượng chuyên trách để thực hiện tiêu chí trong Chiến lược phòng chống ma túy quốc gia đặt ra là giảm số người nghiện.

Các cấp, các ngành, các địa phương cần có cơ chế, chính sách giúp đồng bào dân tộc thiểu số chuyển đổi cơ cấu sản xuất nông nghiệp, tiếp tục thực hiện các chương trình, dự án xóa đói giảm nghèo…góp phần ổn định đời sống, tăng thu nhập cho đồng bào.

Đối với lực lượngCSĐTTP về ma túy, trong thời gian tới, cần tập trung làm tốt các biện pháp nghiệp vụ cơ bản, tăng cường công tác phối hợp với lực lượng chức năng, thường xuyên tổ chức các đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm ma túy. Đồng thời phối hợp với các ngành nghiên cứu báo cáo Chính phủ sửa đổi bổ sung Nghị định số 221 nhằm đẩy mạnh và nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác cai nghiện và quản lý sau cai. Đồng thời phối hợp rà soát, phân loại, quản lý đối tượng nghiện ma túy để lập hồ sơ đề xuất đưa đi cai nghiện góp phần làm trong sạch địa bàn.

Xin trân trọng cảm ơn Thiếu tướng.

6 tháng đầu năm 2015, lực lượng CSĐTTP về ma túy đã phối hợp với các lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ 7.764 vụ, 12.027 đối tượng liên quan đến tội phạm về ma túy. Thu 522,6 kg heroin, 7,4 kg thuốc phiện, 65,2 kg cần sa khô, 1.221 kg cần sa tươi; 281,54 kg và 91.572 viên MTTH cùng nhiều phương tiện, tài sản liên quan.

Trong đó C47 đã bắt giữ 44 vụ, 112 đối tượng phạm tội về ma túy, thu 94,86 kg heroin, 71,881 kg và 19.343 viên ma túy tổng hợp cùng nhiều phương tiện, tài sản liên quan.