Cần nghiên cứu để luật hoá mang thai hộ
Mang thai hộ là vấn đề thực tiễn, có tính thời sự, do đó cần được nghiên cứu để luật hóa trong Luật Hôn nhân và Gia đình sửa đổi. Đó là ý kiến của nhiều đại biểu tham dự Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết thi hành Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000 do Bộ Tư pháp vừa tổ chức (ngày 17/04/2013).
Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000 chưa có quy định cụ thể về mang thai hộ. Nghị định số 12/2003/NĐ-CP ngày 12 tháng 2 năm 2003 của Chính phủ về sinh con theo phương pháp khoa học có quy định: Nhà nước nghiêm cấm các hành vi mang thai hộ và sinh sản vô tính.
Việc nghiêm cấm hành vi mang thai hộ nhằm tránh những tiêu cực đã và đang xảy ra như: mang thai hộ nhằm mua bán trẻ sơ sinh bất hợp pháp, mang thai hộ nhằm lách luật để sinh con thứ ba... Song, việc nghiêm cấm này lại hạn chế mong muốn chính đáng của rất nhiều gia đình hiếm muộn, vô sinh.
 |
| Mang thai hộ giúp những phụ nữ không có khả năng mang thai được làm mẹ. Ảnh minh hoạ |
Trong thực tiễn xã hội, mang thai hộ và nhu cầu về mang thai hộ là có thật. Với những người vợ vì bệnh lý mà không thể mang thai và sinh nở được thì mang thai hộ là một giải pháp được nhiều cặp vợ chồng lựa chọn giúp họ có được con. Có hai nhóm người nếu muốn có con chỉ còn cách duy nhất là mang thai hộ. Một là, những phụ nữ có tử cung không bình thường (tử cung bị dị dạng, tử cung bị bệnh lý như u xơ hay bệnh về nội mạc, do tai biến sản khoa trước đó phải cắt bỏ tử cung). Hai là, những người có tử cung bình thường nhưng sức khỏe không cho phép để mang thai (ở nước ta gặp nhiều nhất là người mắc bệnh tim).
Do pháp luật cấm việc mang thai hộ, để thực hiện nhu cầu làm cha, mẹ, nhiều người đã chấp nhận thực hiện dịch vụ mang thai hộ thông qua môi giới, thông qua người nhận mang thai vì mục đích thương mại.
Theo ông Tưởng Duy Lượng, Phó chánh án Tòa án nhân dân tối cao, pháp luật nên ủng hộ và cho phép mang thai hộ vì lý do nhân đạo. Những người không thể có con đã phải chịu nhiều thiệt thòi mà còn không tạo điều kiện mang thai hộ thì sẽ không nhân văn. Trên thực tế dù luật cấm nhưng có nhiều người đã thuê người mang thai.
Dưới góc độ hôn nhân gia đình, ông Lượng đề xuất cần có quy định để xác định khi có tranh chấp như đứa trẻ là con của ai, nghĩa vụ nuôi dưỡng cấp dưỡng như thế nào? Giao đứa trẻ cho ai khi có tranh chấp giữa người mang thai và người nhờ mang thai hộ? Mang thai hộ vì lý do nhân đạo thì hình thức pháp lý như thế nào, phải được quy định rõ. Những rủi ro khi người mang thai hộ gặp phải sẽ xử lý như thế nào? Đồng thời, việc mang thai thuê có tính chất thương mại thì nên đề cập chế tài xử lý trong Bộ luật hình sự...
Đồng tình với ý kiến của ông Lượng, ông Lê Hữu Thể, Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đề xuất, cần quy định cụ thể trường hợp cho phép mang thai hộ, và quy định chặt chẽ các điều kiện mang thai hộ. Nếu xác định cụ thể các vấn đề trên thì sẽ đảm bảo được tính nhân đạo và cao cả của mang thai hộ.