Bảo vệ phụ nữ và trẻ em gái khỏi bạo lực, xâm hại

Chiến dịch truyền thông mang tên Trái tim xanh nhằm chấm dứt bạo lực và bảo vệ trẻ em phụ nữ

“Theo điều tra quốc gia về bạo lực đối với phụ nữ ở Việt Nam năm 2019 do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với Tổng cục Thống kê và Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc thực hiện, cứ 3 phụ nữ thì có gần 2 người (62,9%) từng chịu ít nhất một hình thức bạo lực thể xác, tình dục, tinh thần, kinh tế hay kiểm soát hành vi do chồng/bạn tình gây ra trong đời”.

“Theo số liệu thống kê của Bộ Công an, chỉ tính riêng năm 2020, cả nước phát hiện 1.945 vụ xâm hại 2.008 trẻ em (trong đó xâm hại tình dục 1.349 vụ, 1.576 trẻ em bị xâm hại tình dục)”.

Đó là những thống kê được ông Nguyễn Văn Du, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Trưởng ban Vì sự tiến bộ Tòa án nhân dân tối cao, trích dẫn tại Bữa sáng Ruy băng trắng với chủ đề “Nhạy cảm giới trong xét xử các vụ án bạo lực với phụ nữ và trẻ em gái trong bối cảnh đại dịch Covid-19” diễn ra sáng 25/11.

Sự kiện nhằm nâng cao nhận thức và thực hành nhạy cảm giới của cơ quan tiến hành tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng trong các vụ án hình sự, vụ việc dân sự có người tham gia tố tụng là phụ nữ và trẻ em.

Các đơn vị đồng tổ chức gồm có Ban vì sự tiến bộ của phụ nữ, Tòa án nhân dân tối cao; Cơ quan Phòng, chống ma túy và tội phạm của Liên Hợp Quốc (UNODC); Cơ quan Liên Hợp Quốc về Bình đẳng giới và Trao quyền cho phụ nữ (UN Women); Liên minh châu Âu tại Việt Nam và Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội (ISDS).

Hơn 100 đại biểu là thẩm phán, kiểm sát viên, điều tra viên, luật sư, chuyên gia và nhà hoạt động vì bình đẳng giới đến từ Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, các bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Liên đoàn luật sư, tổ chức xã hội đã cùng tham gia thảo luận.

Bảo vệ phụ nữ, trẻ em gái khỏi bạo lực

Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Du khẳng định tòa án là cơ quan tư pháp thực thi công lý, bảo vệ quyền con người và đảm bảo rằng các quy định của pháp luật, trong đó những nội dung liên quan đến bạo lực trên cơ sở giới được áp dụng hiệu quả, phù hợp với chuẩn mực quốc tế để bảo vệ phụ nữ và trẻ em gái khỏi bạo lực, kể cả bạo lực tái diễn, buộc người gây bạo lực phải chịu trách nhiệm và cung cấp bồi thường, khắc phục hậu quả cho nạn nhân.

“Tòa án cũng có trách nhiệm đảm bảo quyền bào chữa của bị can, bị cáo không làm ảnh hưởng tới quyền được đối xử phẩm giá và sự tôn trọng của nạn nhân là phụ nữ và trẻ em gái”, ông nói thêm.

Bà Nguyễn Nguyệt Minh, Phụ trách UNODC tại Việt Nam, nhấn mạnh: “Yêu cầu đặt ra đối với các cơ quan tiến hành tố tụng và người có thẩm quyền tiến hành tố tụng không chỉ cần phải xét xử, giải quyết các vụ việc có liên quan một cách nhanh chóng, đúng quy định để bảo vệ tốt nhất phụ nữ và trẻ em. Quan trọng hơn, trong quá trình tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng cần phải có nhận thức về giới, nhạy cảm giới cũng như trách nhiệm giới để từ đó góp phần xóa bỏ các định kiến giới vốn tác động tiêu cực tới phụ nữ và trẻ em trong cả lời nói lẫn hành động”.

Theo Đại sứ Giorgio Alberti - Trưởng phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam, Công ước xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ (CEDAW) mà Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên phê chuẩn và gia nhập từ năm 1982 đã xác định những nội dung cơ bản nhằm xóa bỏ sự phân biệt đối xử với phụ nữ dưới mọi hình thức, trong đó có các định kiến giới tồn tại trong mọi hoạt động của xã hội bao gồm tố tụng.

“Sự kiện ngày hôm nay có vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhạy cảm giới trong hoạt động tố tụng tại Việt Nam trong tương lai, đồng thời cho thấy vai trò trung tâm của tòa án nhân dân, nhất là Tòa án nhân dân tối cao, trong sự nghiệp đấu tranh cho bình đẳng giới và xóa bỏ bạo lực trên cơ sở giới ở Việt Nam”, ông khẳng định.

Ưu tiên sự an toàn

Trong phần thảo luận bàn tròn với đại diện thẩm phán, luật sư và các chuyên gia tại sự kiện, bà Gaelle Demolis, Quyền trưởng đại diện UN Women tại Việt Nam, nhấn mạnh: “Việc xét xử các vụ việc bạo lực cần lấy phụ nữ, trẻ em bị bạo lực là trung tâm, ưu tiên sự an toàn và nhu cầu thực tiễn của họ, đồng thời phải yêu cầu người gây bạo lực chịu trách nhiệm với hành vi của mình”.

Cũng tại sự kiện, thông qua một vở kịch ứng tác do các nghệ sĩ biểu diễn, các đại biểu tham dự đã có cơ hội thảo luận về chủ đề quan trọng bao gồm nhạy cảm giới, định kiến giới, bình đẳng giới, phòng chống bạo lực trên cơ sở giới trong hoạt động tố tụng, đồng thời rút ra bài học, kinh nghiệm cho các cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng có thể vận dụng vào trong hoạt động xét xử nhằm đảm bảo nhạy cảm giới.

Kết thúc sự kiện, các đại biểu thể hiện cam kết thực hiện nhạy cảm giới trong xét xử các vụ việc bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái, đặc biệt trong bối cảnh khủng hoảng như đại dịch COVID-19.

Ruy băng trắng là chiến dịch toàn cầu được khởi xướng từ Canada năm 1991 với sự tham gia tiên phong của nam giới và trẻ em trai nhằm ngăn chặn bạo lực với phụ nữ và trẻ em gái.

Bữa sáng Ruy băng trắng là sáng kiến của Tổ chức Ruy băng trắng tại Australia trong khuôn khổ chiến dịch Ruy băng trắng nhằm kêu gọi sự tham gia tích cực của nam giới lãnh đạo vào các nỗ lực chấm dứt bạo lực với phụ nữ trên toàn cầu.

Bữa sáng Ruy băng trắng lần đầu tiên được tổ chức tại Australia vào đúng ngày Quốc tế chấm dứt bạo lực (25/11) năm 2003. Từ năm 2014, UN Women đồng hành với Trung tâm Phụ nữ và Phát triển thuộc Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tổ chức Bữa sáng Ruy băng trắng tại Việt Nam hàng năm. Năm 2020, UNODC bắt đầu tham gia đồng hành cùng UN Women trong việc thực hiện sáng kiến này.