Bảo đảm bền vững các dịch vụ HIV tại Việt Nam

 Tư vấn xét nghiệm HIV cho cộng đồng. Ảnh: Thùy Chi

Đường dây nóng về BHYT hỗ trợ bệnh nhân HIV/AIDS

Đường dây nóng về BHYT, được cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tài trợ thông qua dự án phòng, chống HIV bền vững từ hỗ trợ kỹ thuật (SHIFT), bắt đầu đi vào hoạt động từ tháng 8/2017, nhằm hỗ trợ người sống chung với HIV, cung cấp các thông tin và hỗ trợ cần thiết để họ có thể tiếp cận với BHYT nhằm chi trả cho các dịch vụ chăm sóc, điều trị HIV. Từ đó đến nay, đường dây nóng đã hỗ trợ và cung cấp thông tin cần thiết cho hơn 800 người.

Trong nhiều năm qua, hầu hết bệnh nhân HIV/AIDS ở Việt Nam nhận hỗ trợ điều trị thông qua các nguồn tài trợ quốc tế. Tuy nhiên, khi năng lực và kĩ năng quản lý dịch HIV của các cơ quan nhà nước được nâng cao, cùng với sự phát triển của nền kinh tế, các nhà tài trợ quốc tế như PEPFAR hay Quỹ Toàn cầu sẽ dần dần cắt giảm nguồn hỗ trợ đối với các dịch vụ HIV, trong đó có dịch vụ điều trị.

Cùng lúc khi các nhà tài trợ quốc tế dần cắt giảm hỗ trợ về tài chính, Chính phủ Việt Nam cũng đã tăng cường vai trò trong việc cung cấp các hỗ trợ tài chính lâu dài trong hoạt động quản lý dịch HIV. Một trong số đó là nỗ lực đưa liệu pháp kháng virus (bao gồm thuốc ARV, dịch vụ xét nghiệm và các liệu pháp khác, được gọi chung là Liệu pháp kháng virus gọi tắt là ART) cho bệnh nhân vào danh mục chi trả của BHYT.

HIV là một bệnh mạn tính cần điều trị suốt đời, chính vì vậy, việc tạo ra một hệ thống ổn định nhằm hỗ trợ Người sống chung với HIV chi trả cho hoạt động chăm sóc điều trị sử dụng ART là một việc làm hết sức cần thiết. Người nhiễm với HIV khi được điều trị ARV thường xuyên sẽ có thể nhanh chóng đạt được ngưỡng ức chế tải lượng virus, giúp họ ngăn ngừa khả năng lây truyền virus HIV sang người khác, đồng thời nâng cao sức khỏe của họ về lâu dài.

Những người nhiễm HIV không tham gia BHYT sẽ phải tự chi trả toàn bộ chi phí chăm sóc điều trị, bao gồm cả các liệu pháp dành cho các bệnh nhiễm trùng cơ hội và xét nghiệm. Nỗ lực này biến cam kết của Chính phủ Việt Nam trong việc hỗ trợ tài chính cho hoạt động chăm sóc điều trị HIV thông qua BHYT trở thành chiến lược then chốt trong nỗ lực kiểm soát dịch trên toàn quốc.

Tuy nhiên, việc đăng ký tham gia BHYT không đơn giản. Không phải ai cũng biết cách mua thẻ BHYT hay hiểu các thủ tục hành chính cần tuân theo. Để đăng ký BHYT, người tham gia cần có chứng minh nhân dân hoặc thẻ căn cước công dân và sổ hộ khẩu (hoặc đăng ký tạm trú trên 06 tháng).

Dù luật BHYT không yêu cầu các giấy tờ này khi đăng ký BHYT, tuy nhiên bệnh nhân cần xuất trình các giấy tờ cá nhân có ảnh để xác thực thẻ BHYT khi thực hiện khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế có BHYT. Ngay cả khi họ có những giấy tờ nói trên, một số người sống chung với HIV cũng không đủ khả năng chi trả BHYT cho bản thân hoặc cho gia đình.

Cung cấp thông tin cần thiết cho người nhiễm HIV

Đường dây nóng về BHYT (1800 0019) được lập ra nhằm cung cấp thông tin cũng như những hỗ trợ cần thiết cho người sống chung với HIV có thể tiếp cận với thẻ BHYT. Nhờ có đường dây nóng này, nhiều người nhiễm HIV đã được hỗ trợ, tư vấn thong tin. Điển hình trường hợp người nhiễm HIV tên Giang, sinh viên trường đại học tại TPHCM đã gọi tới đường dây nóng xin tư vấn về việc mua BHYT. Giang được chẩn đoán dương tính với virus HIV một tuần trước đó, và nhận ra rằng BHYT là chìa khóa giúp Giang tiếp cận dịch vụ điều trị với giá thành hợp lý.

Tư vấn viên của đường dây nóng cung cấp cho người nhiễm các hướng dẫn chi tiết về việc đăng ký tham gia BHYT gần nơi người nhiễm sinh sống, và chi tiết các loại giấy tờ người nhiễm cần cung cấp khi đăng ký. Nhờ đó, Giang có thể đăng ký thành công tham gia BHYT.

Hài lòng về trải nghiệm với đường dây  nóng trước đó, Giang đã gọi lại xin tư vấn về thông tin đăng ký điều trị. Tư vấn viên cũng đã cung cấp cho Giang danh sách Cơ sở Y tế cung cấp dịch vụ chăm sóc điều trị để Giang có thể lựa chọn nơi phù hợp cho mình.

Đây chỉ là một ví dụ về một khách hàng nhận được hỗ trợ cẩn thiết từ đường dây nóng về BHYT. Trong các tháng gần đây, đường dây nóng cũng nhận được rất nhiều cuộc gọi từ người nhiễm HIV và người thân của họ để tìm hiểu thông tin về lây truyền HIV, chiến lược phòng ngừa, xét nghiệm HIV hay ngưỡng ức chế tải lượng virus.