Tội phạm ma túy mang tính quốc tế, diễn biến mới khó lường

* Sát cánh cùng các nước xây dựng một khu vực không có ma tuý

* Hợp tác quốc tế phòng, chống tội phạm ma túy: Cấp thiết, thời sự và đặc biệt quan trọng

* 10 nước sẽ dự Hội nghị cấp Bộ trưởng về chống tội phạm ma tuý xuyên quốc gia

Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an phát biểu tại Hội nghị - Ảnh: Hoàng Anh

Chiều 10/9, Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an chủ trì Hội nghị cấp Bộ trưởng về nâng cao hiệu quả hợp tác đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy xuyên quốc gia.

Cam kết chính trị mạnh mẽ

Bộ trưởng Tô Lâm nhấn mạnh, tội phạm ma túy là tội phạm các loại tội phạm, ma túy mang lại siêu lợi nhuận khiến các tổ chức tội phạm không từ mọi phương thức thủ đoạn, sẵn sàng chống trả quyết liệt với các tổ chức tội phạm chức năng. Tội phạm ma túy mang tính quốc tế, chúng hình thành các băng nhóm tội phạm có tổ chức liên khu vực, liên lục địa và các đường dây sản xuất mua bán, vận chuyển khép kín và xuyên quốc gia.

Tội phạm ngày càng có xu hướng gắn kết và có tổ chức cao, có sự móc nối giữa các đối tượng, các địa bàn bản địa và quốc tế để mua bán, vận chuyển ma túy. Do đó, không một quốc gia đơn lẻ nào có thể giải quyết được vấn đề này và hợp tác quốc tế trong phòng, chống ma túy là một đòi hỏi tất yếu mà tất cả các quốc gia cần quan tâm, đẩy mạnh.

Trên cương vị là nước Chủ tịch đương nhiệm, cơ chế hợp tác Hội nghị cấp Bộ trưởng các nước ASEAN về vấn đề ma túy, với vai trò điều phối và dẫn dắt triển khai các hoạt động hợp tác về phòng, chống ma túy trong ASEAN, xác định mục tiêu tập trung giải quyết về vấn đề ma túy tại khu vực Tam Giác Vàng Việt Nam có sáng kiến tổ chức Hội nghị cấp Bộ trưởng với sự tham dự một số nước thành viên ASEAN, Trung Quốc, Cơ quan phòng, chống ma túy của Hoa Kỳ, Văn phòng Cảnh sát liên bang Australia và Cơ quan phòng, chống ma túy tội phạm Liên Hợp Quốc.

Xác định Hội nghị là một cơ chế hợp tác bất thường, được nhóm họp khẩn cấp nhằm bàn các giải pháp ứng phó trước những diễn biến mới khó lường của tình hình ma túy trong khu vực. Hội nghị cũng sẽ là diễn đàn để trao đổi thông tin về tội phạm ma túy, bàn các giải pháp nâng cao hiệu quả, hợp tác đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy xuyên quốc gia trong thời gian tới.

Bộ trưởng Tô Lâm cho biết, Việt Nam vừa được cộng đồng quốc tế tín nhiệm bầu làm nước Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và cũng đang gấp rút chuẩn bị tiếp nhận cương vị Chủ tịch ASEAN trong năm 2020. Hội nghị cấp Bộ trưởng lần này, sẽ tiếp tục thể hiện cam kết chính trị mạnh mẽ của Việt Nam và các nước thành viên trong công tác phòng, chống ma túy ở khu vực và trên thế giới. Qua đó, góp phần đảm bảo ANTT của mỗi quốc gia vì sự phát triển, ổn định của khu vực.

Tội phạm ma túy đang lợi dụng địa bàn Việt Nam là nơi vận chuyển, buôn bán  trái phép

Thông tin tại Hội nghị cho biết, thế giới và khu vực đang đối mặt với diễn biến phức tạp của tình hình sản xuất, mua bán, vận chuyển bất hợp pháp và lạm dụng ma túy. Trong thời gian qua, tại khu vực Đông Nam Á, sản lượng ma túy đã tăng 30%, đặc biệt số lượng thu giữ heroin và morphine đã tăng 88% (từ 7,1 tấn lên 13,3 tấn). Điều này cho thấy sự gia tăng mạnh mẽ của lượng heroin và morphine trong khu vực.

Theo báo cáo của UNODC, số vụ bắt giữ methamphetamine ở Đông Á và Đông Nam Á đã tăng hơn 8 lần trong giai đoạn 2007 - 2017 lên 82 tấn - chiếm 45% các vụ bắt giữ toàn cầu (năm 2016 là 60 tấn). Năm 2018, số lượng methamphetamine bị thu giữ ở khu vực này ước tính lên đến 116 tấn.

Đây là những con số rất báo động, có thể nói, sản xuất và thu giữ methamphetamine đang bùng nổ lớn nhất kể từ trước tới nay trong khu vực. Đáng chú ý methamphetamine dạng tinh thể (đá) bị thu giữ trong năm 2018 ở khu vực tiểu vùng sông Mê Kông tăng đạt 50 tấn (các năm 2017, 2016, 2015 lần lượt là 39, 34 và 35 tấn). Riêng số lượng methamphetamine dạng viên bị thu giữ năm 2018 đạt 650 triệu viên, tăng kỉ lục so với 420 triệu viên năm 2017.

Toàn cảnh Hội nghị - Ảnh: Hoàng Anh

Việt Nam và các nước thành viên khác trong khu vực chịu tác động bởi tình hình ma túy trong khu vực và trên thế giới. Do vị trị địa lý nằm tiếp giáp và chịu ảnh hưởng trực tiếp từ tình hình ma túy ở khu vực Tam Giác Vàng, “điểm nóng” về trồng cây thuốc phiện và là một trong những trung tâm sản xuất ma túy tổng hợp lớn nhất thế giới, tình hình ma túy tại Việt Nam trong những năm gần đây diễn biến rất phức tạp, khó lường.

Gia tăng hoạt động sản xuất ma túy tổng hợp tại Tam Giác Vàng khiến cho lượng ma túy tổng hợp từ khu vực này thẩm lậu vào Việt Nam gia tăng đột biến. Trong 9 tháng đầu năm 2019, Việt Nam đã đấu tranh, phát hiện và bắt giữ hơn 13 nghìn vụ, hơn 20 nghìn đối tượng, thu giữ gần 5 tấn và hơn 500 nghìn viên ma túy tổng hợp, hơn 750 kg heroin, 571 kg cần sa khô.

Tiếp đó, ngày 20/3/2019, lực lượng chức năng đã thu giữ hơn 300 kg ma túy, bắt 11 đối tượng. Đáng chú ý, số ma tuý trên được ngụy trang cất giấu tinh vi trong lô hàng vận chuyển từ TPHCM đi nước ngoài qua đường biển.

Ngày 15/4/2019, tại Nghệ An, lực lượng chức năng bắt 5 đối tượng có hành vi vận chuyển bất hợp pháp chất ma túy, thu giữ 60 loa thùng, trong có chứa 580 kg ma túy đá, 40 bánh heroin.

Ngày 6/8/2019, Bộ Công an Việt Nam đã phối hợp với Bộ Công an Trung Quốc triệt phá đường dây sản xuất ma túy tại Việt Nam, thu trên 13 tấn tiền chất, ma túy tổng hợp và trên 20 tấn thiết bị, bắt 8 đối tượng người nước ngoài.

Như vậy, đúng theo dự báo của Lãnh đạo Bộ Công an Việt Nam, các tổ chức tội phạm quốc tế đang lợi dụng địa bàn Việt Nam để tổ chức sản xuất ma túy, một phần phục vụ nhu cầu trong nước, phần lớn được chuyển đi các nước trong và ngoài khu vực.

Sự thay đổi tuyến đường vận chuyển ma túy cũng gây ra nhiều khó khăn cho cơ quan chức năng Việt Nam trong điều tra, triệt phá. Nếu như trước đây, ma túy tổng hợp được vận chuyển từ biên giới Trung Quốc vào Việt Nam, thì hiện nay ma túy tổng hợp dạng viên và dạng đá được vận chuyển từ Tam Giác Vàng, theo các tuyến biên giới Bắc, Trung, Nam vào Việt Nam.

Các đường dây tội phạm sản xuất vận chuyển ma túy rất tinh vi, xảo quyệt và có tổ chức chặt chẽ. Các đối tượng cầm đầu cốt cán chủ yếu là người Trung Quốc, Đài Loan có sự câu móc liên kết chặt chẽ với các đối tượng tội phạm trong khu vực tiểu vùng sông Mê Kông và Việt Nam.

Trong bối cảnh đó, Hội nghị cấp Bộ trưởng về nâng cao hiệu quả hợp tác đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy xuyên quốc gia là một diễn đàn hợp tác bất thường được tổ chức theo sáng kiến của Bộ Công an Việt Nam nhằm chia sẻ thông tin cập nhật với các nước, cảnh báo xu hướng mới nổi và nguy cơ tiềm ẩn đang ảnh hưởng nghiêm trọng không chỉ Việt Nam, mà cả những nước khác trong và ngoài khu vực.

Tại Hội nghị, các đại biểu đã tập trung phân tích và đánh giá tình hình, nắm bắt biến động mới của các tuyến, địa bàn và đối tượng mua bán, vận chuyển ma túy bất hợp pháp trong khu vực; thảo luận thống nhất các giải pháp cấp bách, chiến lược nhằm phối hợp đấu tranh có hiệu quả với tội phạm ma túy trên tuyến biên giới, các tuyến vào và từ Tam giác Vàng đi các khu vực khác.

Đồng thời khẳng định cam kết và nhận thức ở cấp cao về tính cấp thiết của việc tăng cường hợp tác và phối hợp tác chiến trong đấu tranh trấn áp tội phạm ma túy ở trong và ngoài khu vực.

Hoàng Anh