Kỳ thị còn nguy hiểm hơn cả nhiễm HIV

14/08/2018 19:00

Những ngày gần đây, các phương tiện thông tin truyền thông đồng loạt đưa tin về sự việc xảy ra tại xã Kim Thượng (huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ) khi cả xã xôn xao kéo nhau đi xét nghiệm HIV.

Một vùng quê không yên bình vì… HIV

Sự việc bắt nguồn từ một nữ bệnh nhân ở khu Chiềng 3, xã Kim Thượng được phát hiện nhiễm HIV trong khi theo chị mọi sinh hoạt chỉ quanh quẩn ở nhà. Theo nữ bệnh nhân này, bà từng bị bệnh và có đến nhà y sĩ T. để tiêm thuốc.

Họp báo chiều 13/8 tại UBND tỉnh Phú Thọ. Ảnh: HT

Khi nghe đến trường hợp của nữ bệnh nhân trên, nhiều người xã Kim Thượng đã nghi ngờ bệnh nhân nhiễm HIV trong quá trình điều trị nhà y sĩ T. Rất đông những người điều trị tại nhà của y sĩ này trước đó cũng đến Trung tâm Y tế huyện Tân Sơn lấy máu làm xét nghiệm. Họ cho rằng trong khi chữa bệnh, ông T. dùng một kim tiêm và tiêm hết cho người này đến người khác.

Ngoài nữ bệnh nhân trên còn có thêm một vài trường hợp khác cũng được xác định bị nhiễm HIV và rất nhiều người đang chờ đợi kết quả từ cơ quan y tế. Từ đó tạo tâm lý hoang mang cho người dân trong xã khi sợ mình và gia đình cũng bỗng dưng bị nhiễm HIV.

Chiều 13/8, trong cuộc họp báo do UBND tỉnh Phú Thọ tổ chức, theo báo cáo của Sở Y tế tỉnh Phú Thọ, trong thời gian từ tháng 2 đến tháng 6, hai trường hợp tử vong do AIDS tại khoa Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ, đều có địa chỉ ở khu Chiềng, xã Kim Thượng, huyện Tân Sơn. Trong thời điểm này, 4 trường hợp nhiễm mới được phát hiện trên cùng địa bàn.

Trước tình hình đó, Sở Y tế đã phối hợp với Trung tâm Y tế huyện Tân Sơn triển khai đề tài nghiên cứu khoa học về “Tình trạng sức khỏe của người dân liên quan đến một số bệnh lây nhiễm và không lây nhiễm tại cộng đồng” tại xã Kim Thượng từ ngày 1-31/7.

Theo kế hoạch nghiên cứu, 490 người ở 8 khu dân cư của xã Kim Thượng được lựa chọn và lấy mẫu xét nghiệm. Kết quả sơ bộ khi làm xét nghiệm nhanh có 42/490 mẫu có phản ứng với xét nghiệm sàng lọc và đã được Trung tâm Y tế huyện Tân Sơn tách huyết thanh, gửi mẫu tới Trung tâm Kiểm soát bệnh tật để thực hiện các xét nghiệm khẳng định. Kết quả, 42 mẫu ở xã Kim Thượng dương tính với HIV.

Trong số 42 trường hợp này, một người khẳng định đã mắc bệnh trước khi gặp y sĩ T. Hiện nay, Bộ Y tế đã vào cuộc tìm hiểu nguyên nhân và đưa ra hướng xử lý. Về phía y sĩ T., ông bác bỏ nhận định của nhiều người khi cho rằng ông không tuân thủ nguyên tắc vô khuẩn trong điều trị.

Hiểu về đường lây truyền HIV

HIV (Human Immunodeficiency Virus, có nghĩa là virus gây hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người); là virus có khả năng gây hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS), từ đó tạo điều kiện cho những nhiễm trùng cơ hội và ung thư phát triển mạnh làm đe dọa đến mạng sống của người bị nhiễm.

HIV có thể lây truyền thông qua đường máu (dùng chung bơm kim tiêm, dùng chung các dụng cụ xuyên chích qua da có dính máu của người nhiễm HIV, tiếp xúc trực tiếp với máu của người nhiễm HIV mà vùng da tiếp xúc đó bị tổn thương; truyền máu của người bị nhiễm HIV hoặc trong giai đoạn cửa sổ); Đường tình dục (do quan hệ tình dục với người nhiễm HIV mà không sử dụng bao cao su hoặc sử dụng bao cao su không đúng cách, hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch sinh dục của người nhiễm HIV mà da, niêm mạc vùng tiếp xúc đó không lành lặn) và lây truyền từ mẹ sang con khi người mẹ nhiễm HIV (khi mang thai, khi sinh và qua sữa mẹ khi người mẹ nhiễm HIV cho con bú).

Riêng đối với đường lây qua tiêm chích, do kim tiêm được đưa sâu vào trong cơ thể nên máu được lưu giữ trong đầu kim. Khi sử dụng lại bơm kim tiêm của người nhiễm HIV cho người khác sẽ có nguy cơ lây nhiễm HIV.

HIV hoàn toàn không lây qua nước mắt, nước bọt hay các tiếp xúc thồng thường như ăn uống chung hay sinh hoạt chung, học chung v.v…Như vậy, người dân không có những hành vi nguy cơ như trên thì không nhất thiết phải lo lắng và cũng không cần phải làm xét nghiệm.

Cục Phòng, chống HIV/AIDS thăm và tặng quà cho người dân xã Kim Thượng, Tân Sơn Phú Thọ. Ảnh: HT

Sự kỳ thị còn nguy hiểm hơn con virus!

Người đầu tiên được phát hiện nhiễm HIV ở Việt Nam vào tháng 12/1990 là một phụ nữ 30 tuổi. Người phụ nữ này đến nay vẫn sống khỏe mạnh do dùng thuốc kháng virus (ARV) đều đặn và sống tích cực, lạc quan. Đây có lẽ là thông tin mà rất nhiều bệnh nhân không may bị nhiễm HIV cảm thấy như được tiếp thêm động lực.

Trên thực tế, rất nhiều bệnh lý nguy hiểm hơn nhiễm HIV, dễ lây nhiễm, dễ từ vong hơn rất nhiều. Cùng một đường lây truyền nhưng virus viêm gan B (HBV) hay viêm gan C (HCV) ít được người ta chú ý đến mặc dù nó có thể gây ra viêm gan cấp gây hôn mê gan và tử vong sau đó. Đa số bệnh nhân ung thư gan cũng có yếu tố nguy cơ là nhiễm virus viêm gan B hay viêm gan C trước đó.

Có thể nhận thấy, virus HIV tự nó không giết chết người ta ngay lập tức, bằng chứng là ngay tại Việt Nam đã có người sống khỏe mạnh với nó gần 30 năm. Mặc dù vậy, hàng ngày rất nhiều bệnh nhân tử vong do HIV và những yếu tố liên quan đến HIV.

Trước hết, những sai lầm trong truyền thông trước đây đã vô tình đẩy bệnh nhân HIV vào chỗ “đây là bệnh tử thần”, người dân hiểu rằng HIV là chết, HIV là do mại dâm, là do ma túy và nhiều điều xấu xa khác. Cộng đồng kỳ thị, đóng kín cánh cửa không giao lưu với người nhiễm HIV. Phẩm giá của họ bị chà đạp nghiêm trọng.

Về phía bệnh nhân HIV/AIDS và ngay cả với người thân của họ, họ chưa được tư vấn tâm lý một cách kỹ càng, khi đối diện với một chấn thương tâm lý lớn như bị nhiễm HIV hầu hết đều sụp đổ. Không riêng HIV, những người bệnh nan y như ung thư nếu không cải thiện về mặt tâm lý và sống lạc quan thì rất nhanh chóng suy sụp và tử vong. Ngược lại, nếu duy trì được trạng thái tâm lý tốt, người bệnh vẫn có thể sống khỏe trong một thời gian rất dài.

HIV không đáng sợ như chúng ta vẫn nghĩ, cái đáng sợ nằm ở sự thiếu hiểu biết về HIV và thái độ khi đối diện với nó cũng như thái độ của cộng đồng với người bệnh.

Nhiễm HIV hiện nay được xử trí như thế nào?

Trong các trường hợp không may bị nhiễm HIV, bệnh nhân sẽ được điều trị sớm bằng thuốc ARV liên tục nhằm kiểm soát nồng độ virus trong cơ thể, người bệnh nếu tuân thủ điều trị tốt khi đó vẫn sống khỏe mạnh và làm việc bình thường.

Khá nhiều bệnh nhân HIV đang trong độ tuổi sinh sản, họ mong muốn có đời sống tình dục và có con. Điều hoàn toàn có thể thực hiện được nếu người bệnh tuân thủ chỉ định và hướng dẫn của thầy thuốc. Họ sẽ không lây bệnh cho vợ hoặc chồng của mình, họ vẫn có thể có được những đứa con mạnh khỏe.
Hiện nay chưa có vaccine phòng chống HIV, tuy nhiên với sự phát triển của các phương pháp điều trị, HIV hoàn toàn có thể được kiểm soát, bệnh nhân HIV được sống khỏe mạnh lâu dài.

Liên hệ đến vụ việc tại xã Kim Thượng (Phú Thọ), nguyên nhân nhiễm HIV của họ từ đâu? trước khi có câu trả lời chính thức từ các cơ quan chức năng, người dân cần hiểu đúng để không có tâm lý hoang mang. Bởi rất nhiều người dân xã này đang tự kỳ thị với chính bản thân mình hoặc bị công đồng kỳ thị và sự kỳ thị có thể giết một người còn nhanh hơn cả virus HIV.

Top