Kì bí nấm 'thần' gây hưng phấn nhưng nguy hiểm hơn ma túy

Thoạt nhìn qua, “Psilocybe cubensis” (tên 1 giống nấm thần) chẳng có gì ma thuật cả. Thật ra, tên khoa học của loại nấm nâu nâu trắng trắng này có nghĩa là “đầu hói”, nghe hợp có vẻ với loại nấm này hơn. Nhưng những ai đã từng thử đều nói rằng thứ nấm này làm thay đổi cả thế giới của họ.

Nấm thần là một chủng nấm bao gồm khoảng 100 loài nấm có chứa psilocybin và psilocin, nguyên nhân chính gây ra sự ảo giác và các trạng thái thức thần khác. “Nấm thần” đã được sử dụng từ lâu trong các nghi thức tôn giáo ở Trung Mỹ, còn bây giờ nó nằm trong danh sách hàng trên chợ đen của Mỹ và nhiều quốc gia khác, nơi mà nó được coi là 1 chất bị kiểm soát.

Có ít nhất 144 loại nấm có chứa hoạt chất thức thần, theo một nghiên cứu năm 2005 trong bài báo về nấm thần trong y học. Mỹ Latin và Caribean có hơn 50 loại. Còn riêng Mexico đã là 53. Ngoài ra, 22 loại nấm thần có ở Bắc Mỹ, 16 ở châu Âu, 19 ở Úc và khu vực địa trung hải, 15 loại ở Châu Á, và chỉ có 4 loại ở châu Phi.

Nấm thần tạo ra siêu kết nối trong não bộ

Các chất có trong nấm làm cho người dùng có cảm giác “nhũn não”, nhưng thực tế, nấm lại có tác dụng hoàn toàn ngược lại. Psilocybin tăng cường khả năng liên kết của não, theo một nghiên cứu của King’s College London. Trong nghiên cứu này, 15 tình nguyện viên được scan não của mình bằng máy cộng hưởng từ fMRI. Sau khi đã sử dụng 1 liều nấm thần, họ sẽ được scan não, và scan lại một lần nữa sau khi sử dụng thuốc giả dược. Kết quả của bản đồ liên kết não cho thấy khi sử dụng psilocybin, các dây thần kinh của não không còn liên kết một cách tự nhiên nữa. Hành vi này của não giải thích vấn đề tại sao người dùng nấm thần kể rằng họ cảm thấy như đang mơ sau khi sử dụng nó.

Nấm "thức thần" hay còn gọi là nấm hói đầu

Người Trung Mỹ đã sử dụng nấm thần rất lâu trước khi người châu Âu đặt chân đến vùng đất mới này. Loại nấm này phát triển tốt ở khí hậu nơi đây. Nhưng con người đã sử dụng loại nấm này từ bao lâu rồi?

Đây là câu hỏi khá hóc búa, một bài báo cáo năm 1992 trong 1 bản tin “ Tổng hợp: chuyến đi của thảo dược thức thần và văn hóa”, cho rằng những tác phẩm từ đá ở Sahara từ 9000 năm trước đã mô tả NẤM THẦN. Hình dáng của một người đang cầm một vật trông giống nấm trên tay đã được tạc lên đá. Những bức hình khác cho thấy nấm thần còn xuất hiện sau những hình dáng của con người (vật giống nấm trên bức điêu khắc đá đó đã được cho rằng là hoa, mũi tên hay các loại cây khác). Tuy nhiên, đây vẫn là một câu hỏi bí ẩn: người cổ đại ở Sahara đã trip nấm thần hay chưa?

Nấm thần làm thay đổi tính cách?

Các nhà tâm lý học cho rằng chỉ có vài điều thật sự ảnh hưởng đến tính cách của một người đã trưởng thành, và nấm thần là một trong số những điều đó.

Một nghiên cứu năm 2011 cho thấy sau một liều Psilocybin, con người muốn trải lòng, muốn trải nghiệm nhiều hơn trong khoảng thời gian ít nhất 14 tháng, một sự thay đổi hoàn toàn. Người có tính cách hòa đồng nay lại càng sáng tạo và thưởng thức nghệ thuật tốt hơn. Họ còn có cảm xúc hơn và văn chương hơn.

Lý do của những thay đổi này có lẽ do Psilocybin đã tác dụng lên cảm xúc. Người dùng tả rằng họ cảm thấy rất vui vẻ, họ liên kết với mọi người và thể giới xung quanh họ. Những trải nghiệm này vẫn nán lại với người dùng một thời gian dài. Tuy nhiên, cũng có người dùng nói rằng nấm thần gây lo âu, sợ hãi và ói mửa.

Nấm thần loại bỏ nỗi sợ hãi

Một tác dụng lạ kì khác của nấm thần: dẹp bỏ nỗi sợ của bạn. Nghiên cứu năm 2013 cho thấy những con chuột sau khi được tiêm 1 liều psilocybin, chúng không còn “sợ chết cóng” khi nghe âm thanh lạ nữa, chúng còn biết cách đối phó với giật mình. Còn những con chuột không được sử dụng thuốc, nó cũng không sợ tiếng động lạ, nhưng sau một thời gian dài hơn.

Những con chuột đó chỉ được tiêm một liều psilocybin nhẹ, và các nhà nghiên cứu mong rằng nghiên cứu trên động vật này sẽ tạo cảm hứng cho việc nấm thần sẽ được dùng để chữa trị các vấn đề tâm lý. Ví dụ, một liều nấm thức thần nhỏ có thể chữa khỏi chứng hậu chấn thương tâm lý.

Nấm thần tạo “gió”

Nấm thần không chỉ tồn tại để cho con người có cảm giác phê, tất nhiên, nó còn có cuộc sống riêng của mình. Một phần của sự sống đó là sinh sản. Như các loại nấm khác, nấm thần sinh sản nhờ phôi bay khắp trong không khí để tìm nơi phát triển.

Nhưng nấm thường sống ở những nơi sát mặt đất trong rừng, chỗ mà gió không thổi tới. Để phân tán phôi, một số loại nấm thần ( bao gồm cả loại gây ảo giác Amanita muscaria) tự tạo ra cơn gió riêng của nó. Để làm được vậy, cây nấm tăng lượng nước thoát hơi trên bề mặt của nó. Lượng nước bốc hơi này, cùng với không khí được tạo ra bởi sự bốc hơi này, sẽ mang phôi nấm đi. Việc này sẽ giúp phôi nấm bay cao cỡ 4inches (10cm) trên nấm, theo một thuyết trình năm 2013 tại cuộc họp của Cộng đồng Vật lý Hoa Kỳ, Phân khoa Cơ học chất lỏng.

Nâm thần không có giá trị y học

Gần đây các nhà nghiên cứu đã tiến hành các thí nghiệm với chất thức thần như một phương thức điều trị lo lắng, trầm cảm, và các vấn đề thần kinh khác. Lĩnh vực nghiên cứu này đã bị đóng băng cả thập kỉ và rất khó để tiếp tục, vì các chất thức thần bị liệt vào bảng 1, có nghĩa là theo Tổ chức bài trừ ma túy của Mỹ (DEA) nấm thần không có giá trị y học và có khả năng bị lạm dụng cao.