Định hướng tinh thần - Phương pháp khoa học hữu ích cho người nghiện ma túy

25/01/2020 15:22

Để giúp người nghiện từ bỏ ma túy trở về với cuộc sống bình thường có rất nhiều phương pháp, hoạt động chuyên môn (về y tế, tâm lý, xã hội) được áp dụng. Phương pháp Định hướng tinh thần tuy có mặt ở nước ta chưa lâu nhưng bước đầu đã khẳng định tính ưu việt, mở ra nhiều triển vọng góp phần phục hồi cho người nghiện ma túy.

Vài nét về phương pháp Định hướng tinh thần

Trong nhiều thập kỷ cuối thế kỷ 20, tại Hàn Quốc, bên cạnh sự tăng trưởng vượt bậc về kinh tế thì trong xã hội, đặc biệt là trong giới trẻ xuất hiện những khuynh hướng, lối sống không bình thường (ít quan tâm đến gia đình, các hoạt động xã hội, nghiện game, sống khép mình, trầm cảm, tệ nạn xã hội, nghiện ma túy…) gây ra các hệ lụy cho xã hội. Xử lý vấn đề đó như thế nào để trở thành một quốc gia văn minh, hiện đại, đảm bảo sự hài hòa giữa phát triển kinh tế và phát triển xã hội, hoàn thiện con người là điều quan tâm của Chính phủ và nhân dân.

Định hướng tinh thần (Mind Education- có tài liệu dịch là Giáo dục tâm thức hay Đào tạo tinh thần) là phương pháp khoa học của Hội Liên hiệp thanh niên quốc tế (Internation Youth Fellowship- viết tắt IYF) tham gia tích cực vào tiến trình xử lý những vấn đề xã hội của lớp trẻ.

IYF là một tổ chức phi chính phủ Hàn Quốc về thanh thiếu niên lớn nhất thế giới được thành lập vào năm 2001. IYF có trụ sở chính tại Hàn Quốc và 185 văn phòng đại diện tại 100 quốc gia với mục đích nuôi dưỡng thế hệ trẻ có ý thức trên tinh thần đúng đắn, tấm lòng tươi sáng, có ích cho gia đình và cống hiến cho xã hội. Tại các quốc gia IYF có trụ sở đều nhận được sự giúp đỡ và hỗ trợ từ chính phủ các nước. IYF Việt Nam được Bộ Ngoại giao và Ủy ban Công tác về các tổ chức phi chính phủ nước ngoài cấp Giấy đăng ký hoạt động với lĩnh vực hoạt động là định hướng tinh thần cho thanh, thiếu niên.

Trước đây, người ta chỉ quan tâm đến việc làm sao đào tạo hay học tập có thể thu nhận được càng nhiều kiến thức càng tốt mà quên đi việc phải quan tâm đến cái tâm của con người, đó là khởi động những cảm xúc, ý thức, sự sáng tạo, đam mê, hứng thú, hy vọng, nhiệt huyết, tình yêu... Khi những điều này được khởi động tất cả sẽ được chuyển lên thành nhận thức. Và nhận thức đó phải được biến thành hành động thông qua trải nghiệm thực tế.

Quan tâm đến cái "tâm" sẽ giúp cho người học biến những kiến thức thu nhận ở nhiều môi trường khác nhau thành quyết định và  hành động thông qua quá trình trải nghiệm. Nếu trong đầu có rất nhiều kiến thức và hiểu biết nhưng không hành động thực hiện được thì tất cả đều chỉ là lý thuyết . Đầu được coi như là kỹ thuật còn tâm (tấm lòng) được coi như là nơi để điều khiển kỹ thuật đó.

Theo Định hướng tinh thần, cơ thể con người có 2 loại bệnh: Căn bệnh cơ thể và căn bệnh tấm lòng. Căn bệnh cơ thể là một phần hay toàn bộ cơ thể có vấn đề, không thể hoạt động bình thường gây đau đớn hay khó chịu. Còn căn bệnh tấm lòng (tâm bệnh) là tinh thần có vấn đề, không thể suy nghĩ hay giao tiếp bình thường, cũng gây đau đớn và các hệ quả xấu. Bệnh tấm lòng do nguyên nhân bên ngoài và nguyên nhân cơ bản gây ra.

Nguyên nhân bên ngoài có thể do lời nói, hành động của người khác làm tấm lòng bị tổn thương với các nguyên nhân cụ thể như xung đột ý kiến, mâu thuẫn; bị từ chối, coi thường; bị chỉ trích, phản bội. Vết thương tấm lòng thường xuất hiện do bố mẹ ly hôn, phá sản; vợ chồng cãi vã, bạo lực; người yêu xung đột, thất tình; bạn bè tẩy chay, lừa dối, bạo lực hoặc chịu tác động của các vấn đề xã hội khác. Từ vết thương tấm lòng dẫn người ta đến không muốn giao tiếp, tự kỷ, tâm thần, có các lựa chọn cực đoan, có khi muốn tự tử.

Còn nguyên nhân căn bản là những vấn đề "bẩm sinh" hay cá tính, là tấm lòng yếu đuối biểu hiện như ngại làm việc, luôn tự ti, không có quyết tâm, không dám đương đầu vượt qua khó khăn, né tránh mọi vấn đề.

Tóm lại, một người có tấm lòng, tinh thần yếu đuối là người không hạnh phúc với các đặc trưng như hay tự ái, tự ty, luôn suy nghĩ và hành động tiêu cực, sai lệch chuẩn mực xã hội, các nhu cầu cá nhân cao không bình thường, sống ích kỷ, nhỏ nhen, ham muốn hưởng thụ, tham lam, cố chấp, bảo thủ… Mặt khác, tinh thần, tấm lòng không ổn định thì trí tuệ không thể phát triển hoặc phát triển theo chiều hướng trái ngược với quy luật cuộc sống. Do vậy, ở nhiều khía cạnh, chữa bệnh tấm lòng quan trọng, cần thiết hơn cả chữa bệnh cơ thể vì điều kiện tiên quyết để có được một xã hội khỏe mạnh là tinh thần đúng đắn của các thành viên trong xã hội.

Định hướng tinh thần là phương pháp giúp những người có tấm lòng (tinh thần) yếu đuối, sai lệch thay đổi trở thành những người có tấm lòng tốt có bản chất mạnh mẽ, dám đương đầu với khó khăn, có khả năng giao lưu, chia sẻ, kiềm chế, tiết chế, tư duy độc lập, biết hành động đúng, có trái tim nhân hậu mang lại cuộc sống hạnh phúc cho bản thân.

Có thể nói, phương pháp Định hướng tinh thần là một phát hiện khoa học của IYF qua quá trình nghiên cứu và thực nghiệm. Phương pháp này đã giúp hàng nghìn thanh thiếu niên ở nhiều quốc gia gặp phải những vấn đề về tinh thần đã hoàn toàn thay đổi cuộc sống theo hướng có tư duy tích cực, có kỹ năng sống tốt. Định hướng tinh thần như một công cụ khơi thông dòng chảy, mạch nguồn của tấm lòng trở về với bản ngã thật của nó và hướng nó thuận theo xu thế của thời đại. Bản chất của Định hướng tinh thần là hoạt động Phát hiện những vấn đề về tinh thần- Rèn luyện nhân cách- Đào tạo Kỹ năng sống theo phương pháp của IYF.

Tinh thần không thể thấy được bằng mắt nhưng nó giống như bản thiết kế của một tòa nhà. Hình dáng và cấu tạo  của tòa nhà sẽ thay đổi tùy theo bản thiết kế. Giống như vậy, cuộc sống sẽ thay đổi tùy vào việc mỗi người có tinh thần như thế nào. Thay đổi tinh thần là thay đổi cuộc sống.

Định hướng tinh thần với thanh thiếu niên và người nghiện ma túy Việt Nam

Việt Nam có dân số khá trẻ, với khoảng gần 40 triệu người trong độ tuổi thanh thiếu niên, chiếm hơn 40% dân số. Đây vừa là một lợi thế về nguồn nhân lực, nhưng đồng thời cũng tạo nhiều sức ép về giáo dục, y tế, việc làm và các vấn đề xã hội khác, trong đó có vấn đề vi phạm pháp luật ở nhóm đối tượng trẻ tuổi.

Học sinh, sinh viên thừa nhận bị ảnh hưởng tiêu cực từ mặt trái của internet rất cao, với tỷ lệ tương ứng 75,5% và 77,1%

Nếu năm 2008, Việt Nam chỉ có khoảng 1,5 triệu người chơi game thì đến năm 2011, có 11 triệu người chơi. Nhiều game thủ từ chỗ thích chơi game trở thành chơi game chuyên nghiệp, kiếm sống bằng game và cá độ ăn tiền.

Cả nước có hơn 230 nghìn người nghiện ma túy có hồ sơ. Tình hình sử dụng ATS ngày càng gia tăng. Theo Viện Sức khỏe tâm thần, loạn thần ở người sử dụng ATS chủ yếu hoang tưởng, ảo giác 72,7%, trầm cảm 23,8%...

Như vậy, ở nước ta hiện nay cũng xuất hiện những vấn đề về lối sống "tự đánh mất mình" của một bộ phận giới trẻ tương tự như ở Hàn Quốc trong các thập kỷ trước. Đảng, Nhà nước xác định hỗ trợ, giúp đỡ họ là nhiệm vụ chung của toàn xã hội, vừa cấp bách, vừa lâu dài.

IYF mới hoạt động ở Việt Nam hơn 3 năm nhưng với Định hướng tinh thần đã giúp đỡ hàng trăm thanh thiếu niên có "vết thương tấm lòng" (bỏ nhà đi lang thang, bỏ học, ăn cắp, nghiện game, lô đề, nghiện ma túy, uống rượu, hút thuốc lá, muốn tự tử…) trở về với lối sống lành mạnh, tích cực mang lại niềm vui khôn tả cho bố mẹ và người thân. Không những vậy, các em còn trở thành những tình nguyện viên nhiệt huyết giúp đỡ những người có tấm lòng "yếu đuối" như các em trước đây hay tích cực tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Nhà nước, các cuộc vận động, các phong trào do các Bộ, ngành phát động. Một điều r thú vị là trở thành thành viên của IYF, tất cả đều tình nguyện không rượu bia, thuốc lá.

Đến tham dự các buổi giao lưu văn hóa, trình diễn, biểu diễn văn nghệ của các thành viên IYF sẽ bắt gặp cách làm việc khoa học, những nụ cười lấp lánh, rạng ngời, những điệu nhảy hiện đại, vui nhộn, các vai diễn "rất chuyên nghiệp" của hàng chục thanh thiếu niên- không ai có thể tưởng tượng mấy năm trước họ là những người làm người thân lo lắng, thảng thốt.

Sinh viên trường Cao đẳng nghề công nghệ cao Hà Nội với chương trình Trại văn hóa thế giới do IYF tổ chức - Ảnh: Lê Hiền

Trên địa bàn TP Hà Nội, gần 10.000 sinh viên, 300 giảng viên của 14 trường đại học và cao đẳng đã được tham gia chương trình khởi động giới thiệu và ở các mức khác nhau tiếp cận với Định hướng tinh thần thông qua các hình thức trại hè văn hóa, tổ chức sự kiện, giao lưu, thuyết trình.

Với IYF, nếu nghiện ma túy được coi là một căn bệnh và người điều trị cũng phải có một sức khỏe tinh thần ổn định thì mới cai nghiện được và việc chống tái nghiện sau cai hiệu quả thì sức khỏe tinh thần là một yếu tố tiên quyết. Kinh nghiệm nghiên cứu thực tế thông qua Định hướng tinh thần cho thấy những người cai nghiện ma túy thành công thì yếu tố tinh thần là đòn bẩy giúp cai nghiện và chống tái nghiện.

Nhiều người nghiện ma túy đã cai nhiều lần đều không thành công, tưởng như "vô phương cứu chữa" nhưng đến với IYF, với phương pháp Định hướng tinh thần đã từ bỏ được ma túy, trở về với cuộc sống hữu ích, có người trở thành chủ doanh nghiệp, cán bộ.

“Tôi được sinh ra một lần nữa là nhờ sự quan tâm đặc biệt, luôn tin tưởng vào thầy, người cho tôi một sức mạnh vô hình thông qua Định hướng tinh thần đã thay đổi tôi thực sự từ một con sâu trở thành con bướm đẹp nhất”, anh Nguyễn Hoàng Đ, Giám đốc công ty Thiên Ân - Haeun, chia sẻ.

Em chỉ suy nghĩ mình chơi game, cờ bạc, rượu hay sử dụng ma túy tổng hợp là để khẳng định mình với các bạn, các anh những thứ đó tưởng chừng đã cướp mất tuổi thanh niên của em, nhưng em đã dành lại được tuổi thanh niên, được cuộc đời em thông qua những chia sẻ về bài học tinh thần của các thấy, cô trong IYF”, bạn Nguyễn Quý C, nhân viên Marketing,Vietnam Arline, cho biết.

IYF đã tổ chức Chương trình thí điểm đào tạo phương pháp Định hướng tinh thần cho cán bộ và 30 học viên của Cơ sở cai nghiện số 6, TP Hà Nội trong thời gian 3 tháng. Chương trình được xây dựng với 4 chủ đề và 23 bài giảng lý thuyết và thực hành. Kết thúc khóa đào tạo hơn 60% học viên có phản ứng tích cực, có sự thay đổi rõ rệt về tinh thần là cơ sở vững chắc để phòng chống tái nghiện khi trở về cộng đồng.

Học viên Lê Mạnh Điệp chia sẻ: "Trước đây, tôi cũng là một người ngoan ngoãn, hiền lành, có một gia đình hạnh phúc và công việc ổn định. Tôi cứ nghĩ cuộc sống với tôi như thế là đầy đủ. Nhưng rồi những gì mà tôi không hề nghĩ đến đã xảy ra, tôi gặp khó khăn trong công việc. Tôi lao vào các cuộc chơi cờ bạc rượu chè thâu đêm. Thời gian cứ thế trôi qua và tôi sa chân vào ma túy, và trở thành một con nghiện lúc nào không hay. Gia đình, anh em bạn bè thường xuyên khuyên nhủ tôi từ bỏ ma túy nhưng vì tính cách cao ngạo không muốn nghe lời khuyên từ mọi người. Khi mới vào đây, tôi thực sự chưa biết phải sống như thế nào, phải thay đổi ra sao nhưng từ khi gặp IYF, được nghe các thầy chia sẻ và chỉ bảo, tôi như bừng tỉnh và tìm được lối thoát cho bản thân".

Học viên Đào Trường Sơn tâm sự: "Ngày trước, bản thân em chỉ tin vào suy nghĩ của mình, chưa bao giờ nhận được giá trị của tấm lòng. Em cứ thích là làm, vui là chơi, mải mê theo đuổi những thứ ảo tưởng và tham vọng hay nhu cầu của bản thân. Chưa bao giờ biết mình sai hay là nhận ra những lỗi lầm từ những suy nghĩ và hành động của bản thân để rồi không còn lối thoát trong suy nghĩ cảm thấy cuộc sống vô cùng bất hạnh, mù quáng. Sau khi học lớp Định hướng tinh thần được truyền tải và hướng dẫn  về tinh thần, trong tấm lòng em ngộ ra và hiểu cảm nhận được thực sự giá trị của bản thân, mở ra tấm lòng  và nhìn nhận được cuộc sống đầy những niềm vui và hạnh phúc và tương lai tốt đẹp ở phía trước".

Bà Lê Thị Lương, Cán bộ của Cơ sở cai nghiện ma túy số 6 đánh giá: "Tôi thấy chương trình này thật sự ý nghĩa. Các bạn học viên của tôi có thay đổi rõ rệt. Đối với học viên cai nghiện tâm sinh lý khác với người bình thường, đại đa số họ đều bị chấn thương về tâm lý, vừa bị tổn thương về mặt vật chất và tâm thần. Khi tiếp cận với một phương pháp mới là đào tạo tinh thần, các bạn học viên của tôi có nhận thức khác và thế giới tấm lòng của các bạn học viên đã mở ra và có những điều thầm kín từ trước tới giờ các bạn không nói ra với các thầy các cô nhưng chính trong lớp học này chúng tôi lại được nghe những trải nghiệm cuộc sống của các bạn ấy và những tâm tư, nguyện vọng của các bạn. Tôi hi vọng có điều kiện thì cơ sở có thể phối hợp cùng IYF để có thể tổ chức mở nhiều lớp hơn nữa trong việc mở lớp Đào tạo tinh thần tại cơ sở".

Là tổ chức Phi Chính phủ, gặp những cán bộ của IYF thêm trân quý tấm lòng nhân hậu của những người bạn Hàn Quốc như Giáo sư Nam jin Hyang, Giám đốc IYF chi nhánh Hà Nội, bà Lee Kyeong Hee - Cố vấn IYF- những người yêu quý đất nước, con người Việt Nam, coi Việt Nam như quê hương thứ hai của mình đã nhiệt huyết, vượt lên khó khăn, sử dụng cả nguồn tiền kiếm được từ sản xuất, kinh doanh đưa Định hướng tinh thần đến những người cần giúp đỡ, mong muốn góp phần nhỏ bé của mình trong công cuộc xây dựng đất nước, con người Việt Nam văn minh, hiện đại.

Với mục đích, tinh thần của IYF, đội ngũ cán bộ, giảng viên, cộng tác viên của tổ chức này cũng là những người tâm huyết, mang hết sức mình truyền đạt Định hướng tinh thần làm thay đổi tích cực cuộc sống cho nhiều người.

Định hướng tinh thần rất cần được các cơ quan tạo điều kiện hơn nữa để tiếp cận với nhiều người có "vết thương lòng", đặc biệt là lớp trẻ, người nghiện ma túy, giúp đỡ họ thay đổi cuộc sống. Về phần mình, phương pháp Định hướng tinh thần cũng đòi hỏi ngày càng nâng cao, hoàn thiện, để tăng hiệu quả phù hợp với đặc điểm, hoàn cảnh con người Việt Nam.

Top