Bệnh nhân điều trị HIV/AIDS có thẻ BHYT tăng nhanh chóng

Sáng 20/11, tại Hà Nội, Cục Phòng, chống HIV/AIDS, Bộ Y tế tổ chức hội thảo "Hướng dẫn tiếp nhận, quản lý, sử dụng và thanh quyết toán thuốc ARV nguồn BHYT năm 2019" cho các tỉnh phía Bắc.

400 nghìn người tránh được nguy cơ lây nhiễm HIV

TS. Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS cho biết, đối với công tác phòng, chống HIV/AIDS, Việt Nam vẫn đang nỗ lực triển khai những giải pháp để hướng tới đạt được các mục tiêu đã đề ra trong công tác phòng, chống HIV/AIDS. Thời gian qua, các kết quả phòng, chống HIV/AIDS đã được ghi nhận, điển hình là mục tiêu 3 giảm: Giảm số người nhiễm HIV mới, giảm số người chuyển sang AIDS và giảm tử vong do HIV/AIDS.

TS. Nguyễn Hoàng Long phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Thùy Chi

Theo ước tính, Việt Nam đã tránh được cho 400 nghìn người không bị lây nhiễm HIV, tránh cho 150 nghìn người không bị tử vong do HIV/AIDS. Tuy nhiên, hiện công tác phòng, chống HIV/AIDS vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức, tình hình dịch HIV đã giảm nhưng chưa ổn định, nguy cơ bùng phát dịch trở lại nếu chúng ta không còn những giải pháp tích cực hơn nữa.

Tỷ lệ nhiễm HIV ở nhóm nguy cơ cao xu hướng tăng, đặc biệt trong nhóm nghiện chích ma túy và trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới nam. Bên cạnh đó, các nguồn lực cho công tác phòng, chống HIV/AIDS từ các nguồn tài trợ đã bị cắt giảm, nguồn ngân sách trong nước gặp nhiều khó khăn. Mục tiêu 90-90-90 trong phòng, chống HIV/AIDS vẫn còn rất nhiều thách thức.

TS. Nguyễn Hoàng Long cho hay, theo đánh giá từ các quốc gia trên thế giới, Việt Nam là một trong những nước đang có sự chuyển đổi, một trong những sự chuyển đổi đó là điều trị thuốc ARV. Trước kia 80-90% nguồn thuốc ARV do nguồn viện trợ từ nước ngoài, tuy nhiên nguồn viện trợ từ nước ngoài đã bị cắt giảm. Để chuyển giao chương trình điều trị HIV/AIDS từ các chương trình, dự án sang quỹ BHYT, Bộ Y tế đã phối hợp với Bảo hiểm xã hội Việt Nam và các Bộ, ngành có liên quan tham mưu và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 2188/QĐ-TTg ngày 15/11/2016 quy định việc mua sắm tập trung cấp quốc gia sử dụng nguồn quỹ khám bệnh chữa bệnh BHYT và hỗ trợ người sử dụng thuốc kháng HIV.

Quyết định của Thủ tướng đã phê duyệt một số cơ chế đặc thù cho cung ứng thuốc ARV như: Đấu thầu tập trung cấp quốc gia thuốc ARV nguồn quỹ BHYT; cơ quan BHXH ký hợp đồng trực tiếp với nhà cung ứng thuốc; giao Ủy ban nhân dân các tỉnh thành phố đảm bảo 100% người nhiễm HIV có thẻ BHYT; căn cứ khả năng ngân sách, các đia phương bảo đảm ngân sách cho việc hỗ trợ phần cùng chi trả thuốc ARV đối với bệnh nhân có thẻ BHYT.

Sẵn sàng nhận thuốc ARV nguồn BHYT năm 2019

Thực hiện Quyết định số 2188/QĐ-TTg, Bộ Y tế đã phối hợp với Bảo hiểm Xã hội Việt Nam ban hành một số văn hướng dẫn liên quan đến tiếp nhận, quản lý, sử dụng thanh quyết toán thuốc ARV nguồn BHYT và hướng dẫn thực hiện bảo hiểm y tế và khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế liên quan đến HIV/AIDS. Bên cạnh văn bản hướng dẫn Bộ Y tế đã triển khai một số hoạt động trọng tâm.

 Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: Thùy Chi

Cụ thể là kiện toàn các cơ sở điều trị HIV/AIDS đủ điều kiện ký hợp đồng khám chữa bệnh BHYT. Bộ Y tế đã có ba văn bản hướng dẫn chuyên môn, tổ chức rất nhiều đoàn hỗ trợ kỹ thuật; đôn đốc, theo dõi, giám sát, đánh giá tiến độ thực hiện tại các tỉnh, thành phố. Với sự hỗ trợ kỹ thuật của các dự án, đối tác quốc tế, đến nay hơn 90% cơ sở điều trị HIV/AIDS đã kiện toàn để được ký hợp đồng khám chữa bệnh BHYT, khoảng 85% cơ sở điều trị đã thanh toán ít nhất một dịch vụ từ nguồn quỹ BHYT (tính đến 31/10/2018). Trong 190 cơ sở được lựa chọn để cung cấp thuốc ARV nguồn BHYT năm 2019: 186/190 cơ sở đã ký hợp đồng khám chữa bệnh BHYT, sẵn sàng nhận thuốc ARV nguồn BHYT năm 2019. Các cơ sở còn lại đang khẩn trương hoàn thiện công tác kiện toàn ký hợp đồng khám chữa bệnh BHYT trước 1/1/2019.

Để bảo đảm điều trị bền vững cho người nhiễm HIV/AIDS, ngành Y tế đã và đang tích cực mở rộng BHYT cho người nhiễm HIV. Tính đến thời điểm hiện tại đã có 35 tỉnh trên toàn quốc có kinh phí để hỗ trợ BHYT, đến nay đã mua được 30 thẻ BHYT cho người nhiễm HIV, tỷ lệ bệnh nhân điều trị ARV có thẻ BHYT tăng lên nhanh chóng từ 30% (2015) lên 89% hiện nay. Nhiều tỉnh, thành phố đạt 100% bệnh nhân đang điều trị ARV có thẻ BHYT. Đây là bước tiến nhanh trong công tác phòng, chống HIV/AIDS.

Bộ Y tế đã hướng dẫn, phổ biến và hỗ trợ các địa phương vận động nguồn ngân sách địa phương và các nguồn chương trình, dự án cho hỗ trợ mua thẻ BHYT cho người nhiễm HIV. Các cơ sở điều trị đã rất tích cực tư vấn, truyền thông và hỗ trợ người nhiễm HIV tự nguyện tham gia BHYT.

Cơ chế tham gia BHYT cho người nhiễm HIV không có giấy từ tùy thân đã được giải quyết trong Thông tư 27/2018/TT-BYT ngày 26/10/2018 của Bộ Y tế thông qua hình thức phát hành thẻ BHYT có ảnh.

Về việc đấu thầu thuốc ARV nguồn BHYT, Bộ Y tế đã lựa chọn Phác đồ Bậc 1, với những thuốc thông dụng và có sẵn ở Việt Nam (Tenofovir/Lamivudine/Efavirenz 300/300/600mg và Zidovudine/Lamivudine/ Nevirapine 300/150/200mg). Huy động nguồn các chương trình, dự án viện trợ quốc tế để mua phác đồ bậc 2 và thuốc nhi toàn quốc. Bộ Y tế đã hướng dẫn, đôn đốc các tỉnh tổng hợp, tính toán nhu cầu thuốc ARV BHYT 2019, gửi Trung tâm mua sắm tập trung thuốc Quốc gia để mua sắm. Tổng số cơ sở nhận thuốc ARV năm 2019: 190/433 cơ sở điều trị thuốc ARV tại 63 tỉnh, thành phố. Trung tâm mua sắm tập trung thuốc quốc gia làm đầu mối tổ chức đấu thầu thuốc ARV với kết quả tốt, giá cạnh tranh. Thỏa thuận khung đã được ký ngày 26/10/2019 với Nhà cung cấp, giao hàng cho các cơ sở điều trị từ 1/1/2019, theo đúng tiến độ dự kiến. Ngành y tế đang thực hiện các bước để sẵn sàng giao thuốc cho bệnh nhân từ 1/1/2019.

Thực hiện hướng dẫn các cơ sở điều trị lập kế hoạch tiếp nhân thuốc, quản lý, sử dụng thuốc. Bộ Y tế đã có công văn số 5789/AIDS-BYT ngày 1/10/2018 hướng dẫn các cơ sở điều trị HIV/AIDS tiếp nhận, quản lý, sử dụng và thanh toán thuốc ARV nguồn BHYT, trong đó có các bước hướng dẫn cụ thể. TS. Nguyễn Hoàng Long đề nghị các địa phương đặc biệt quan tâm đến những việc như thực hiện, như dự trù thuốc phân bổ, duy trì, quản lý, sử dụng, thanh quyết toán…

Bên cạnh đó, đẩy mạnh tăng cường thông tin, giáo dục truyền thông. Thời gian quá, Bộ Y tế đã triển khai mạnh mẽ công tác truyền thông bằng các kênh truyền thông trực tiếp và đại trúng nhằm cung cấp thông tin về lợi ích của điều trị ARV, lợi ích của điều trị ARV sớm, lợi ích và quyền lợi khi tham gia BHYT để được điều trị liên tục tới người nhiễm HIV nhằm khuyến khích, vận động người nhiễm HIV tự tham gia BHYT. Các nhân viên y tế đã được cung cấp đầy đủ thông tin về BHYT và điều trị ARV và được tập huấn nhằm tăng cường kỹ năng tư vấn, truyền thông, giáo dục cho người nhiễm HIV tầm quan trọng tham gia BHYT và tự nguyện tham gia BHYT.