“Vòng tay bè bạn” của những người lầm lỡ ở Hải Phòng

Theo báo cáo của lực lượng Công an toàn thành phố, Hải Phòng hiện có 9.385 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý, số người sử dụng ma túy tổng hợp, đặc biệt là ma túy đá có xu hướng tăng và ngày càng trẻ hóa gây khó khăn cho công tác quản lý. Bên cạnh các giải pháp đồng bộ như đấu tranh phòng chống tội phạm ma túy, công tác nâng cao năng lực cho cán bộ các cơ sở cai nghiện để đáp nhu cầu điều trị đa dạng của người nghiện, Hải Phòng đã chú trọng xây dựng các Nhóm Tự lực ở cộng đồng làm công tác tuyên truyền, tư vấn, giúp đỡ người sử dụng ma túy điều trị, cai nghiện hoà nhập cộng đồng.

Với quan điểm không ai hiểu người nghiện hơn những người đã từng nghiện ma túy, thành phố mạnh dạn tạo điều kiện cho các Nhóm Tự lực của những người từng sử dụng ma túy thành lập, hoạt động, giúp đỡ người nghiện vươn lên hòa nhập cộng đồng.

Một buổi sinh hoạt nhóm Vòng tay bè bạn. Ảnh Cao Nhất Phiến

Vòng tay bè bạn là một trong những nhóm như vậy. Được thành lập năm 2007 ở quận Hồng Bàng, Nhóm có 7 thành viên tham gia, mục tiêu là hướng đến một môi trường thân thiện cho người sử dụng ma túy, cải thiện nâng cao chất lượng cuộc sống của người sử dụng ma túy từ đó vận động giúp họ điều trị cai nghiện hòa nhập cộng đồng.

Anh Nguyễn Hữu Hiệp, thành viên của nhóm cho biết, hoạt động ban đầu của Nhóm là tiếp cận cộng đồng,chăm sóc sức khỏe cho người sử dụng ma túy. Sau thời gian tiếp cận chăm sóc người nghiện, Nhóm vận động họ tham gia sinh hoạt, ban đầu rất khó khăn, người nghiện còn mặc cảm không muốn bộc lộ bản thân, dần dần khi nhận thấy lợi ích của việc tham gia sinh hoạt như được truyền thông, được phổ biến nâng cao kiến thức, hiểu biết hơn về sức khỏe, người nghiện đã thay đổi nhận thức sống có trách nhiệm hơn đối với cuộc sống.

Khi tham gia sinh hoạt nhóm, họ được chuyển gứi đến các dịch vụ theo yêu cầu, được sinh hoạt định kỳ, cung cấp kiến thức về giảm hại, về HIV, viêm gan C và các bệnh lây truyền qua đường tình dục, qua đường máu. Với phương châm chăm sóc khách hàng một cách toàn diện, khi tham gia nhóm, người nghiện được tư vấn, giảm hại, truyền thông thay đổi hành vi giúp họ có sức khỏe tốt hơn về thể chất và tinh thần. Cũng như hành trình mà mình đã trải qua, Hiệp tin rằng khi nhận ra tác hại của ma túy, được tư vấn tạo động lực tốt, người nghiện sẻ có hướng đi đúng và có trách nhiệm hơn đối với cuộc sống của mình và của cộng đồng.

Khi được hỏi về những khó khăn của nhóm những ngày đầu hoạt động, chị Cao Thị Kim Giang- thành viên của nhóm chia sẻ, những ngày đầu tìm thuê địa điểm để tập huấn nâng cao năng lực cho thành viên nhóm rất khó khăn. Có lần, khi thuê được nhà rồi nhưng những người hàng xóm của chủ nhà do không hiểu mục đích của nhóm còn gây áp lực buộc chủ nhà hủy hợp đồng thuê nhà. Tìm đến địa chỉ khác, nhóm phải thông qua chính quyền, MTTQ vận động, thấy nhóm đến thuê tổ chức hoạt động đảm bảo an ninh, rất ngăn lắp, trật tự, nên dần dần mọi người xung quanh hiểu hoạt động của nhóm là giúp đỡ người nghiện tiếp cận các hình thức điều trị như uống thuốc Methadone, tuyên truyền các biện pháp giảm hại cho người sử dụng ma túy, ổn định sức khỏe giúp đỡ gia đình nên mọi người ủng hộ.

Ngoài công việc tuyên truyền, tư vấn, nhóm còn được Trường Đại học Y Hà Nội phối hợp với SCDI tập huấn chống sốc thuốc cho người sử dụng ma túy. Những người hoàn thành khóa học được cấp chứng chỉ, được phép tiêm thuốc chống sốc cho những trường hợp người nghiện bị sốc thuốc trên địa bàn thành phố.

Anh Nguyễn Hữu Hiệp cho biết, hiện nay, cộng đồng dân cư biết đến hoạt động của nhóm, chính quyền ủng hộ và tạo điều kiện cho nhóm hoạt động. Hơn 10 năm qua nhóm đã vận động được 453 người tiếp cận điều trị nghiện với các hình thức khác nhau, nhóm đã chăm sóc thường xuyên cho 374 người, chuyển gửi điều trị Methadone 53 người, điều trị ARV cho 24 người, sàng lọc Lao cho 443 người, chuyển gửi điều trị cho 7 người, hỗ trợ điều trị tâm thần cho 190 người, vận động mua bảo hiểm y tế cho 286 người, hỗ trợ làm giấy tờ tùy thân cho 27 người.

Trong các hoạt động của nhóm có lẽ ấn tượng nhất là công việc cứu sốc thuốc. Hiện nay ở những điểm nóng về ma túy đều có số điện thoại của nhóm, chính quyền địa phương, cảnh sát khu vực, cảnh sát giao thông khi phát hiện có trường hợp sốc thuốc là gọi cho nhóm ứng cứu. Trong 10 năm qua Nhóm đã cứu sốc thành công cho 453 trường hợp sốc ma túy.

Đằng sau con số khô khan này là thân phận của những con người, có thể do nhiều hoàn cảnh khác nhau đã đưa họ đến với ma túy, ham chơi, đua đòi, lỗi lầm, sai lầm, thậm chí vi phạm pháp luật, nhưng họ cũng có gia đình, cha mẹ, vợ con, có mưu cầu hạnh phúc như những người bình thường khác. Đứng trước sự sống và cái chết, khi được cứu sốc, được hồi sinh trở về với cuộc sống đời thường gặp lại ân nhân cứu mình, gặp lại người thân họ cảm thấycuộc sống thật sự đáng quý biết bao.

Trong số này có rất nhiều người sau sốc ma túy đã nghiêm chỉnh chấp hành quy định trong điều trị cai nghiện, có người đã từ bỏ ma túy trở lại làm ăn lương thiện, chăm sóc gia đình, con cái và hòa nhập với cộng đồng. Điều đó giải thích vì sao khi bước vào hội thảo tôi thấy Hiệp đã rất vui khi kể với tôi về việc đêm qua anh vừa cùng Nhóm cứu sốc thành công một người sử dụng ma túy và đưa người đó trở về gia đình. Tiếng lành đồn xa, đến với nhóm hiện nay ngoài những người sử dụng ma túy ở quận Hồng Bàng còn nhiều người từ Vĩnh Bảo, An Lão, An Dương, Thủy Nguyên, Đồ Sơn tham gia sinh hoạt và nhận được hỗ trợ tích cực của Nhóm.

Vòng tay bè bạn như cái tên thân thiện của mình với phương châm tìm đến người sử dụng ma túy, người nghiện vận động họ đến với nhóm để tham gia các hoạt động tuyên truyền, tư vấn, hỗ trợ và các chương trình điều trị, cai nghiện khác nhau trước hết là giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh tật từ hành vi sử dụng chất ma túy, tăng cường sức khỏe, ổn định cuộc sống, sau đó họ được tư vấn chuyển gửi vào các chương trình điều trị, cai nghiện phù hợp với hoàn cảnh cụ thể của từng người giúp họ hòa nhập cộng đồng.