Khi tù nhân chuyển giới lên tiếng…

Số vụ tấn công tình dục tù nhân chuyển giới ở Mỹ cao hơn hẳn các loại tội phạm khác - Ảnh minh họa

Giám sát lỏng lẻo trong trại giam

Ở trại giam Sullivan tại Fallsburg, New York, LeslieAnn Manning vẫn bị nhốt trong buồng giam dành cho nam. Tại đây, Manning được giao việc soạn văn bản và pha cà phê ở khu vực ít nhân viên giám sát và tù nhân được đi lại khá tự do. 

Theo lời kể của Manning, tháng 2/2013, Manning được giao đưa giấy tờ cho một tù nhân khác, người này đang ngồi một mình trong căn phòng ở cuối hành lang. Khi “cô” đến, người đàn ông đó đã túm cổ, hãm hiếp và đe dọa sẽ giết Manning nếu “cô” tiết lộ mọi chuyện. Hôm 5/1, Manning đã nộp đơn kiện một số quản lý của trại giam Sullivan, cáo buộc trại giam đã phạm luật khi không có biện pháp thích hợp để bảo vệ “cô”.

Trong đơn kiện, Manning cho biết, Giám thị chỉ tuần tra ở khu vực mà Manning làm việc mỗi ngày một lần, mỗi lần chỉ vài phút. “Cô” đã thông báo với Giám thị về sự giám sát lỏng lẻo. Trước đó, Manning cũng đã từng bị tấn công tình dục từ một tù nhân khác và điều quan trọng là “cô” muốn trại giam cần nhận thức rõ những phụ nữ chuyển giới như Manning cần được bảo vệ.

Chia sẻ về cuộc đời của mình, LeslieAnn Manning cho biết, từ nhỏ “cô” đã từng phải trải qua nhiều biến cố. Tên khai sinh của “cô” lúc nhỏ là Ronald Manning. Ngay từ bé, Manning đã bị người thân lạm dụng tình dục, bị đánh đập rồi bị đuổi ra khỏi trường nội trú khi bị cha bắt gặp cậu mặc quần áo của chị gái. Muốn thoát khỏi nhà, Manning bắt đầu phạm tội lặt vặt nhưng khi ở độ tuổi đôi mươi, “cô” đã nhiễm HIV do bị một bạn tù cưỡng bức.

Năm 1991, Manning nhận án 30 năm tù vì âm mưu giết người sau khi nổ súng vào cảnh sát ở quận Albany, New York. Năm 2002, Manning bắt đầu để tóc dài, thay tên chính thức và yêu cầu được sử dụng liệu pháp thay thế hormone. Năm 2009, sau khi được một chuyên gia thẩm định, LeslieAnn Manning được bơm estrogen đồng thời ngừng điều trị thuốc chống HIV.

Ngăn chặn tấn công tình dục

Năm 1991, một sự việc tương tự khiến dư luận bắt đầu chú ý đến đối tượng tù nhân chuyển giới. Tù nhân Dee Farmer đã kiện giám thị trại giam ở Indiana khi “cô” được đưa vào nhà tù dành cho nam và bị hãm hiếp. Trong vụ này, Tòa án tối cao Mỹ đã phán quyết, quản lý trại giam “cố tình thờ ơ” đối với sự an toàn của Farmer. Hơn 10 năm trước, Quốc hội Mỹ cũng đã thông qua Luật loại trừ hiếp dâm trong nhà tù (gọi tắt là PREA), trong đó vạch ra các bước đặc biệt mà các nhà tù phải làm để ngăn chặn cuộc tấn công tình dục đối với đối tượng dễ bị tổn thương nhất.

Tuy nhiên, báo cáo cho thấy, tại các nhà tù ở Oregon, Georgia, Texas hay Pennsylvania, khá nhiều trường hợp chuyển giới tính nữ như Manning trở thành nạn nhân của nạn cưỡng bức trong tù. Một nghiên cứu năm 2009, số tù nhân chuyển giới bị tấn công tình dục trong các nhà tù của tiểu bang California cao hơn các đối tượng khác 13 lần, trong khi số người chuyển giới chỉ khoảng 700.000 người, chiếm một tỷ lệ nhỏ trong dân số Mỹ.

PREA yêu cầu loại bỏ hiếp dâm trong tù bằng cách tăng nhân viên và giám sát bằng video tại các cơ sở, hạn chế sự thân mật giới tính, đào tạo cán bộ về xử lý vấn đề tấn công tình dục, có chế độ chăm sóc đặc biệt các tù nhân dễ bị tổn thương. Mặc dù quy định đã được thông qua vào năm 2003, nhưng phải đến 10 năm sau, đến tháng 8/2013, nhà chức trách mới kiểm tra việc thực hiện tại các cơ sở trại giam. Đáng nói, chế tài xử phạt vẫn không có tính răn đe khi các cơ sở vi phạm quy định có nguy cơ mất 5% quỹ tài trợ từ Bộ Tư pháp và quy định này thường chỉ chỉ áp dụng đối với các cơ sở nhà nước.

Rắc rối khi đối mặt với thực tế

Mặc dù một số nhà tù địa phương như ở Washington DC đã xếp những người chuyển giới sang nữ ở chung với nữ giới, nhưng phần lớn họ vẫn bị đưa vào chung với nam, bởi dựa theo giới tính khi sinh cũng như giới tính trên thẻ căn cước. Cũng có nơi đã lập khu chuyên biệt dành riêng cho người đồng tính. Khi đó lại phát sinh tình huống được tách khỏi “dân cư” nói chung trong tù, những người chuyển giới dễ trở thành mục tiêu của nạn phân biệt đối xử. Hệ quả là, năm 2005, nhà tù Rikers Island ở thành phố New York đã phải đóng cửa khu dành riêng cho các tù nhân đồng tính và chuyển giới. Khu vực này bị chỉ trích bởi nếu tù nhân nào muốn được bảo vệ, họ phải qua một phiên tòa xét duyệt kỹ lưỡng và khi được phép, họ sẽ bị biệt giam 23 tiếng một ngày, tương tự như những tù nhân bị phạt vì vi phạm kỷ luật. Hay tương tự là trường hợp của Manning, sau vụ tấn công tình dục, “cô” đã bị biệt giam mỗi ngày 22 tiếng.

Trong khi vấn đề ngày càng được xã hội quan tâm, tù nhân chuyển giới giờ đã được sắp xếp phòng giam trên cơ sở tự nguyện. Tháng 11/2014, nhà tù Rikers Island đã mở một phòng giam 30 giường cho những người chuyển giới có thể chọn vào ở. Tuy nhiên, khi nói đến việc giữ an toàn cho người chuyển giới, các chuyên gia cho rằng, chính các tù nhân là người hiểu rõ nhất cách tự bảo vệ mình, đồng thời nhà chức trách cũng cần điều chỉnh thái độ, tránh tạo thêm áp lực vô hình cho người chuyển giới.