Dùng thuốc cai nghiện không đúng sẽ gây tai biến nguy hiểm

Điều trị cho người nghiện ma túy - Ảnh minh họa

Cần tuân thủ quy trình điều trị

Cai nghiện ma túy không đơn thuần chỉ cắt cơn, giải độc, mà cần phải tuân thủ chặt chẽ quy trình điều trị phục hồi sức khỏe thể chất, tâm lý, cải thiện hoàn cảnh của người bệnh thì mới có hiệu quả.

Hiện thuốc hỗ trợ cắt cơn nghiện được sử dụng ở các trung tâm điều trị cai nghiện. Tuy nhiên, chỉ cần vào Google gõ ba chữ “thuốc cai nghiện”, “chống tái nghiện”… xuất hiện hàng loạt thuốc khác nhau được quảng cáo rầm rộ. Ngoài quảng cáo công dụng của thuốc, không hề có bất cứ khuyến cáo gì về các triệu chứng nguy hiểm có thể xảy ra nếu sử dụng không đúng.

Không thể coi điều trị cắt cơn giải độc là một giải pháp thật sự đối với cai nghiện ma túy. Đây chỉ là việc làm đầu tiên và quan trọng cho một quá trình điều trị nghiện lâu dài và liên tục. Tất cả các thuốc hỗ trợ điều trị cai nghiện chỉ giúp bệnh nhân giảm thiểu các triệu chứng của “hội chứng cai” và giúp họ vượt qua cơn hành hạ do thèm ma túy.

Đối với mỗi người nghiện đều có một phác đồ điều trị riêng. Các phác đồ và thuốc hỗ trợ cắt cơn nghiện ma túy đang chứng minh hiệu quả và được Bộ Y tế cho phép sử dụng trong thời gian hiện tại bao gồm: Phác đồ an thần kinh, phương pháp điện châm, thuốc Cedemex, thuốc Bông sen và phương pháp điều trị thay thế Methadone.

Từ các phác đồ, bác sĩ kê đơn thuốc và người nghiện phải sử dụng theo sự hướng dẫn. Quá trình sử dụng các loại thuốc cắt cơn có thể gây phản ứng nên bệnh nhân phải có bác sĩ trực bên cạnh và có trang thiết bị cần thiết để có thể cấp cứu người bệnh khi tai biến xảy ra.

Một số bậc cha mẹ muốn tìm mua thuốc giúp con em mình cai nghiện ma túy tại nhà. Đây là cách làm không đúng vì nếu dùng sai thuốc có thể gây tai biến nguy hiểm.

Cũng giống như nhiều nơi trên thế giới, người nghiện ma túy thường sử dụng heroin. Heroin là loại ma túy mạnh thể hiện ở chỗ gây nghiện rất nhanh (dùng thử một lần có thể bị nghiện) và nếu đã bị nghiện, ngưng sử dụng sẽ bị hội chứng cai thuốc rất nặng nề (bị cơn vật vã rất trầm trọng so với nghiện một số ma túy khác).

Vì vậy, trong phương pháp cai nghiện ma túy hiện nay, đặc biệt cai nghiện heroin, người ta dùng thuốc gọi là thuốc điều trị duy trì (maintenance drug). Đó là thuốc thực chất cũng bắt nguồn từ ma túy, được tổng hợp theo phương pháp hóa học dựa vào sự thay đổi cấu trúc hóa học của morphin (là chất được trích từ thuốc phiện) để có tác dụng tương tự hoặc đối kháng với ma túy.

Những loại thuốc hỗ trị điều trị nghiện hiệu quả

Hiện nay trên thế giới có nhiều loại thuốc được dùng để hỗ trợ điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện. Tuy nhiên, tại Việt Nam có Methadone, và Naltrexone được coi là loại thuốc điều trị mang lại hiệu quả cao.

Methadone là một chất dạng thuốc phiện tổng hợp, có tác dụng dược lý tương tự như các chất dạng thuốc phiện khác (đồng vận) nhưng không gây nhiễm độc hệ thần kinh trung ương và không gây khoái cảm ở liều điều trị, có thời gian bán huỷ dài (trung bình là 24 giờ) nên chỉ cần sử dụng 1 lần trong 1 ngày là đủ để không xuất hiện hội chứng cai. Methadone có độ dung nạp ổn định nên ít phải tăng liều khi điều trị lâu dài. 

Việc điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone nhằm 3 mục đích chủ yếu, bao gồm: Giảm tác hại do nghiện các chất dạng thuốc phiện gây ra như: lây nhiễm HIV, viêm gan B, C do sử dụng chung dụng cụ tiêm chích, tử vong do sử dụng quá liều các chất dạng thuốc phiện và hoạt động tội phạm; Giảm sử dụng các chất dạng thuốc phiện bất hợp pháp, giảm tỷ lệ tiêm chích chất dạng thuốc phiện; Cải thiện sức khoẻ và giúp người nghiện duy trì việc làm, ổn định cuộc sống lâu dài, tăng sức sản xuất của xã hội.

Naltrexone là thuốc điều trị chống tái nghiện chất dạng thuốc phiện, có tính chất đối kháng với chất dạng thuốc phiện. Trước khi dùng Naltrexone, người nghiện chất dạng thuốc phiện phải điều trị cắt cơn giải độc chất dạng thuốc phiện ít nhất 7 đến 10 ngày, khi hoàn toàn hết hội chứng cai chất dạng thuốc phiện và xét nghiệm nước tiểu không còn chất dạng thuốc phiện thì mới bắt đầu dùng Naltrexone để điều trị chống tái nghiện.

Điều trị chống tái nghiện bằng Naltrexone bắt buộc phải đến trung tâm y tế có trang thiết bị đầy đủ theo yêu cầu của Bộ Y tế, chứ không được tự tiện đến hiệu thuốc mua về nhà điều trị, vì dễ xảy ra tai biến có thể tử vong tại nhà.

Tóm lại, để tránh những hậu quả xấu, người muốn điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện không nên sử dụng những loại thuốc cắt cơn, chống tái nghiện bán qua mạng hay theo kiểu hàng xách tay vì những loại thuốc này chất lượng không được bảo đảm, nên khi sử dụng có thể gây nguy hiểm tính mạng.

Người nghiện ma túy cần đến các trung tâm cai nghiện, đơn vị tham vấn sức khỏe cộng đồng để được tham vấn về vấn đề điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng chất thay thế. Song song, việc dùng thuốc, bệnh nhân có thể lao động, học tập và sinh hoạt cùng gia đình để đạt được hiệu quả cao nhất trong điều trị.