Cuộc chiến phòng, chống ma túy ở Nghệ An còn nhiều cam go

Cán bộ Hải quan Nghệ An làm thủ tục xuất nhập khẩu.

Tỉnh Nghệ An có đường biên giới dài 419 km, tiếp giáp với ba tỉnh Hủa Phăn, Xiêng Khoảng và Pô-li-khăm-xây của nước bạn Lào. Ðịa bàn rừng núi có địa hình phức tạp, lại có nhiều đường mòn, lối mở. Dân cư sinh sống ở khu vực biên giới chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, sống thưa thớt thành những bản làng nhỏ, trình độ dân trí còn thấp, đời sống kinh tế nghèo nàn, lạc hậu. Ðây là điều kiện thuận lợi cho bọn tội phạm ma túy lợi dụng hoạt động, tổ chức vận chuyển ma túy từ Lào vào Việt Nam, gây nhiều khó khăn cho các lực lượng chức năng. Bằng nhiều thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, bọn tội phạm ma túy thường lợi dụng và móc nối với một số đối tượng là người dân tộc thiểu số, trình độ hiểu biết về pháp luật còn hạn chế, thuê họ luồn rừng, vượt biên trái phép để trao đổi buôn bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy vào nội địa.

Bên cạnh các cửa khẩu đường bộ, tỉnh Nghệ An có tuyến đường biển dài hơn 82 km bờ biển với sáu cửa lạch rất thuận lợi cho việc giao thương hàng hóa. Trong đó, đáng chú ý là hoạt động xuất nhập khẩu qua cảng biển Cửa Lò chủ yếu là những mặt hàng cồng kềnh, đóng công-ten-nơ. Ðó cũng là điều kiện thuận lợi để các đối tượng lợi dụng vận chuyển trái phép các chất ma túy.

Trước tình hình phức tạp nêu trên, Cục Hải quan Nghệ An xác định ngoài việc thực hiện nhiệm vụ chuyên môn còn phải đặc biệt chú trọng công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy, coi đó là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của đơn vị. Cục Hải quan Nghệ An đã tập trung chỉ đạo lực lượng kiểm soát chống buôn lậu theo hướng đi dần vào trọng tâm, sát thực tế, bám địa bàn. Ðó là phối hợp với lực lượng biên phòng, công an điều tra, mật phục, nắm chắc thông tin tình hình đường tiểu ngạch mà đối tượng buôn lậu thường lợi dụng vận chuyển hàng hóa trái phép, hàng cấm. Ðội kiểm soát phòng, chống ma túy của Cục đề ra các giải pháp cụ thể để đấu tranh  phát hiện, bắt giữ và xử lý các đối tượng buôn bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy qua biên giới.

Một trong những biện pháp được Cục Hải quan Nghệ An thường xuyên thực hiện là tuyên truyền, vận động nhân dân trên địa bàn để mọi người hiểu về tác hại của ma túy. Sự ủng hộ nhiệt tình của quần chúng nhân dân đã góp phần làm tốt công tác tố giác tội phạm và số vụ bắt giữ ngày càng tăng trong những năm gần đây.

Từ năm 2007 đến nay, Cục Hải quan Nghệ An phối hợp các cơ quan chức năng trên địa bàn đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 96 vụ với 137 đối tượng, tang vật thu giữ gần 33.300 gam hêrôin, 2.018 viên ma túy tổng hợp cùng nhiều vũ khí và các tang vật liên quan các loại. Trong chín tháng đầu năm 2011, đã phối hợp với các lực lượng chức năng, xử lý 16 vụ, bắt giữ 23 đối tượng buôn bán vận chuyển trái phép các chất ma túy qua biên giới, thu giữ hơn 2.600 gam heroin tang vật.

Tuy nhiên, số vụ, số đối tượng do Cục Hải quan Nghệ An phối hợp các cơ quan chức năng bắt giữ trong thời gian qua so với thực tế vẫn còn thấp, chưa đánh trúng vào các đường dây, ổ nhóm buôn lậu lớn, các đối tượng chủ mưu cầm đầu ở địa bàn trọng điểm. Số đối tượng bắt giữ, xử lý chỉ là những người mang vác thuê, bị lợi dụng hoặc do kinh tế khó khăn, trình độ dân trí thấp mà tiếp tay cho bọn đầu nậu.

Những hạn chế trên xuất phát từ một số nguyên nhân cơ bản vừa khách quan, vừa chủ quan như: đặc điểm địa lý, nguồn kinh phí bảo đảm cho hoạt động đấu tranh chống tội phạm mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy qua biên giới còn nhiều bất cập, lực lượng hải quan mỏng và còn thiếu phương tiện thiết bị kiểm tra như máy soi hành lý, soi công-ten-nơ; sự phối hợp giữa các lực lượng chức năng còn thiếu chặt chẽ... Thực trạng đó kéo dài từ nhiều năm nay, chưa có sự tăng cường lực lượng, hay các biện pháp đặc biệt quan trọng trong đấu tranh, phòng, chống buôn lậu, buôn bán  hàng cấm ở khu vực cửa khẩu biên giới. Phần lớn cán bộ tham gia công tác phòng, chống ma túy chưa được đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ điều tra nên ít nhiều gặp khó khăn trong công tác điều tra.

Ðể góp phần duy trì và đưa mối quan hệ thương mại giữa Việt Nam và các nước ngày càng tốt đẹp, ổn định nền kinh tế  và đời sống dân sinh, đòi hỏi ngành Hải quan nói chung và Cục Hải quan Nghệ An nói riêng cần phải đặc biệt quan tâm nhiều hơn nữa đến công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, đặc biệt là ma túy. Thời gian qua, trên địa bàn Nghệ An đã xây dựng được một số mô hình phòng, chống tội phạm và tệ nạn ma túy ở cộng đồng dân cư như: mô hình "nhóm bạn giúp bạn"; "gia đình không vi phạm pháp luật"; "gia đình ông bà mẫu mực, con cháu hiếu thảo"; "câu lạc bộ tuổi trẻ phòng, chống tội phạm"; "lá chắn các tệ nạn xã hội". UBND tỉnh đầu tư xây dựng thêm bốn trung tâm giáo dục lao động xã hội các huyện Nghĩa Ðàn, Tương Dương, Kỳ Sơn và TP. Vinh, nâng số trung tâm hiện đang hoạt động lên bảy trung tâm, góp phần kìm giữ tốc độ gia tăng và giảm tác hại do người nghiện ma túy gây ra.