Dùng máy soi X-quang nhằm phát hiện ma túy ở biên giới Mỹ - Mexico

Khu cảng sầm uất ở biên giới Mỹ - Mexico đón hơn 1.500 xe tải chở hàng hóa thông thương mỗi ngày, nhưng sự sầm uất này ẩn chứa một thứ gì đó khiến cho giới chức địa phương hoài nghi.

Thay vì vẫy tay mỗi khi xe tải chạy qua, các sĩ quan của Cơ quan bảo vệ biên giới và hải quan Hoa Kỳ (CBP) sử dụng một con chó nghiệp vụ chuyên đánh hơi quanh đó và nó sẽ hướng chiếc xe tải chạy qua một chiếc máy chụp X-quang có kích cỡ căn phòng. Những gì các kiểm soát viên CBP nhìn thấy qua các hình ảnh X-quang khiến hết thảy đều sững sờ.

Khắc tinh của tội phạm

Hóa ra chiếc xe chở nguyên cả kho thuốc tổng hợp opioid fentanyl thuộc loại "khủng" nhất trong lịch sử phát hiện CBP. Ngay bên dưới đống dưa chuột là một cái sàn xe giả được thiết kế tinh vi, tại đó đang cất giấu gần 115kg Fentanyl, và 179kg Methamphetamine, ước tổng trị giá khoảng 4,6 triệu USD.

Cơ quan bảo vệ biên giới và hải quan Hoa Kỳ kiểm tra hàng hóa

Phát biểu trong một cuộc họp báo khi đó, ông Michael Humphries, giám đốc cảng vụ Nogales (CBP) tuyên bố: "Kích thước chỉ vài hạt muối Fentanyl (thuốc giảm đau nguy hiểm) có thể đoạt mạng người rất nhanh. Chúng tôi sẽ sử dụng mọi nguồn lực để ngăn chặn mọi nỗ lực đưa ma túy xâm nhập lãnh thổ Hoa Kỳ: nhân viên, công nghệ, chó nghiệp vụ và mọi thứ chúng tôi có để tống khứ ngược lại".

Tổng thống Donald Trump từng phát biểu rằng một bức tường biên giới vật lý là cần thiết để chặn đứng dòng chảy ma túy vào nước Mỹ.

Nhưng dữ liệu của CBP lại vẽ nên một bức tranh hoàn toàn khác hẳn, nó cho thấy rằng phần lớn ma túy tuồn vào Hoa Kỳ đều đi thông qua các cảng nhập cảnh chính thức.

Đơn cử như năm 2018, 90% heroin, 88% cocain, 87% methamphetamine và 80% fentanyl đã bị bắt giữ bởi các viên chức khi tội phạm có ý đồ đưa hợp pháp qua cảng. Tại các cảng nhập cảnh này, chính phủ Hoa Kỳ đang tăng cường sự phụ thuộc vào công nghệ chụp X-quang để phát hiện ma túy bất hợp pháp.

Hình ảnh chụp X-quang phản xạ ngược từ một chiếc xe cho thấy có hàng hóa bên trong. Công nghệ này còn giúp phát hiện hàng lậu do tội phạm đưa qua biên giới Hoa Kỳ. Ảnh nguồn: Officer

Nó không chỉ là máy quét đang sử dụng mà còn cả các loại máy nhỏ hơn tương tự như một dạng vali hiện diện tại sân bay, ngoài ra còn có các loại thiết bị quét cầm tay có thể dễ dàng xác định những khu vực cụ thể trên cùng một chiếc xe. CBP gọi thứ công nghệ này là "Hệ thống thanh sát không xâm phạm" (NIS) và nói rõ rằng công nghệ NIS cho phép các nhân viên dễ dàng kiểm tra xe một cách nhanh chóng hơn.

Một số ý kiến lo lắng rằng việc tiếp xúc với tia X có thể gây ra tác động không tốt cho sức khỏe con người mà cụ thể là tài xế khi họ lái xe chui cỗ máy. Bức xạ tia X được cho là căn nguyên gây bệnh ung thư và đóng góp vào những nguy cơ bệnh tật khác.

Tuy nhiên CBP khẳng định rằng bức xạ của NIS là đặc biệt thấp và phải cần tới 2.000 lần tiếp xúc mới bằng 1 lần chụp X-quang ngực tại bệnh viện. Sau rốt, người phát ngôn CBP phát biểu với hãng tin CNET rằng cơ quan này đang có hơn 300 máy quét, 3.500 máy chụp X-quang quy mô nhỏ và 35.000 thiết bị cầm tay được triển khai tại các cảng nhập cảnh vào Hoa Kỳ và đều do các nhân viên của cơ quan này sử dụng và đạt mức an toàn.

Trong ngân sách liên bang năm 2019, CBP đã nhận thêm số tiền bổ sung 520 triệu USD cho việc dùng NIS tại các cảng nhập cảnh biên giới.

Ông Robert Perez, phó ủy viên của CBP phát biểu trước Ủy ban hạ viện Hoa  Kỳ về an ninh nội địa (HCHS) vào ngày 9 tháng 5 năm 2019, rằng: "Trọng tâm không chỉ là thay thế các hệ thống lão hóa mà còn giúp chuyển đổi các hoạt động cảng nhằm tạo tối đa sự thuận lợi cho việc đi lại và giao thương hợp pháp, trong khi vẫn có thể chặn đứng thành công fentanyl và các loại hàng lậu khác". Lực lượng chống ma túy Hoa Kỳ (DEA) đang chịu trách nhiệm đấu tranh chống đưa lậu ma túy, đã từ chối bình luận về các công nghệ kiểm tra này.

Mở rộng quy mô hoạt động

Khi tay tài xế xe tải chở đầy dưa chuột chạy chầm chậm qua cỗ máy chụp X-quang, xe của anh ta bị đâm từ trên xuống và từ hai bên hông bằng một loại hình ảnh gọi là phản xạ ngược. Khi đó cỗ máy sẽ cho các nhân viên CBP nhìn thấy một chuỗi những hình ảnh đen trắng của chiếc xe tải, chúng làm nổi bật các vật liệu kim loại và hữu cơ chẳng hạn như ma túy. Có 295 kg fentanyl và methamphetamine được giấu tinh vi dưới sàn xe giả đã lòi ra trong các hình ảnh màu trắng và không khó để nhận ra sự ám muội ở đây.

Máy quét X-quang cầm tay HBI-120 của hãng Viken Detection có thể soi thấu nội thất của chiếc xe, xuyên qua vách tường thép dày. Ảnh nguồn: Quantum-rx

CBP đang sử dụng các máy chụp X-quang kể từ năm 2008. Cỗ máy đầu tiên gọi là Z Portal được trang bị ở San Ysidro (California), đây là cảng nhập cảnh sầm uất nhất của Bán cầu Tây, theo công bố của chính quyền liên bang. Kể từ đó CBP đã đặt các máy quét dọc theo biên giới Tây Nam Hoa Kỳ.

Nhà sản xuất ra Z Portal là hãng AS&E đã từ chối phản hồi câu hỏi của phóng viên về tính an toàn và độ tin cậy của máy. Trung bình 1 ngày, CBP nói rằng hơn 1 triệu khách và tổng trị giá hàng hóa hợp pháp qua lại các cảng biên giới Hoa Kỳ là 6,3 tỷ USD.

Việc quét mỗi người và xe cộ hầu như không khả thi, đó là lý do tại sao chính phủ Hoa Kỳ lại chuyển sang dùng công nghệ chụp X-quang. Phát ngôn viên CBP cho biết: "CBP luôn tìm kiếm các giải pháp tiên tiến và mới lạ nhằm hỗ trợ cho các sĩ quan". Những công nghệ mới mẻ này đã giúp cho CBP thanh sát dễ dàng hơn "các không gian nhỏ bé để có thể thấu thị bên trong các bể nhiên liệu và những khoang nhỏ, đằng sau các bức tường băng tải và giúp xác định các vách tường container giả mạo".

Tháng 10 năm 2018, CBP đã trao một hợp đồng trị giá 28,8 triệu USD cho công ty Viken Detection nhằm sản xuất ra các thiết bị chụp X quang cầm tay gọi là HBI-120. Cũng như các máy truyền động, những chiếc máy quét HBI-120 cũng sử dụng hình ảnh phản xạ ngược. Các văn phòng thừa hành pháp luật địa phương và các lực lượng chống ma túy đang sử dụng HBI-120 trong suốt một năm qua.

Trước khi chụp X-quang, các sĩ quan sẽ xé các tấm cửa và tấm chắn bùn, và tìm hiểu nếu họ nghi ngờ xe đó có vấn đề. Khi các máy chụp X-quang quy mô lớn xuất hiện, chúng đã đủ mạnh để có thể nhìn xuyên qua ngoại thất làm bằng thép dày. Nhưng cũng phải mất vài năm gần đây thì các thiết bị nhỏ hơn mới có thể xử lý loại hình ảnh này.

Phát biểu qua một cuộc phỏng vấn với truyền thông, ông Jim Ryan, CEO (giám đốc điều hành) của Viken Detection cho biết: "Trước đây các thanh sát viên phải chật vật dùng tuốc nơ vít hay chó nghiệp vụ để cố gắng thanh tra và tốn nhiều giờ đồng hồ, giờ thì họ chỉ đơn giản mất vài phút để xử lý vấn đề. Với các thiết bị của chúng tôi, các thanh sát viên chỉ cần đi quanh chiếc xe, đặt thiết bị cầm tay lên máy và quét".

Khi sử dụng máy quét HBI-120, các sĩ quan sẽ nhìn thấu những hình ảnh có màu tối đang di chuyển. Nhưng nếu nó quét trên một loại vật liệu hữu cơ như một gói ma túy hay một bó tiền thì nó sẽ hiển thị một dạng tín hiệu màu trắng.

Nhân viên hải quan sân bay Hoa Kỳ đang dùng công nghệ TSAPreCheck để kiểm soát hành lý của khách trước khi lên máy bay. Ảnh nguồn: Time Magazine

Ông Jim Ryan giải thích: "Máy quét sẽ không nói cho quý vị biết chính xác là loại thuốc hay ma túy gì. Song chí ít là quý vị đã có thể nhìn thấy những loại ma túy được ngụy trang trong các khu vực khác nhau của xe, và việc còn lại là phải lập tức kiểm tra những hình ảnh đáng ngờ đó".

Hãng Viken Detection cũng đang phát triển ra loại máy quét truyền động gọi là Osprey. Cả phát ngôn viên của CBP và ông Jim Ryan đều khẳng định rằng chính phủ Hoa Kỳ đang triển khai những loại xe cộ chụp hình ảnh tia X quy mô lớn tại khu vực biên giới. Ông Ryan vui mừng khi nhìn thấy công tác quét  đang tăng lên khi Cục an ninh vận tải Hoa Kỳ (TSA) quyết định sẽ soi tất cả các hành vi được kiểm tra khi lên máy bay sau sự kiện 11 tháng 9.

CEO Jim Ryan lạc quan nói: "Mục tiêu căn bản ở đây là chúng tôi sẽ bắt đầu soi những xe thuộc sở hữu tư nhân đi qua biên giới với quy mô lớn hơn nhiều so với những gì đang làm ngày hôm nay. Vấn đề là làm thế nào chúng ta có được công nghệ tốt hơn nữa, có lẽ tương lai sẽ có".