Uganda: Nhiều bệnh viện bán giấy chứng nhận âm tính HIV

Đây chính là nguyên nhân hình thành mạng lưới mua bán giấy chứng nhận âm tính HIV trong các bệnh viện ở nước này.

Xét nghiệm HIV ở Uganda. Ảnh Voanews

Cách đây 20 năm, cứ 5 người thì có 1 người Uganda nhiễm HIV khiến chính quyền nước này phải nhanh chóng mở chiến dịch chống AIDS. Đến năm 2005, tỷ lệ nhiễm loại virus này đã giảm xuống 6,3% nhưng trong những năm gần đây, số người nhiễm lại bắt đầu tăng trở lại. Chính quyền Uganda lại phải huy động sự phối hợp giữa các nhà hoạt động trong công tác này để tiếp tục triển khai chương trình phòng, chống AIDS.

Thông điệp chính của những hoạt động lần này là "Hãy đi xét nghiệm" để phát hiện và điều trị sớm virus HIV. Đi tiên phong trong công tác này, Tổng thống Yoweri Museveni và phu nhân cũng đã đi xét nghiệm HIV công khai.

Một cô gái trẻ đã thú thật với BBC rằng cô phải mua giấy chứng nhận âm tính HIV giả vì nếu không cô sẽ không tìm được việc làm. “Tôi là người mẹ đơn thân. Tôi cần tiền. Tôi cần việc làm để nuôi con", cô gái nói.

Trong số 15 bệnh viện mà BBC điều tra thì có đến 12 nơi sẵn sàng bán giấy chứng nhận giả âm tính HIV. Kết quả điều tra này cho thấy nhiều người đến bệnh viện mua giấy chứng nhận âm tính với HIV giả để có được việc làm, được đi ra nước ngoài hoặc để che giấu tình trạng sức khỏe với bạn tình vì xã hội Uganda rất thành kiến với những người nhiễm HIV.

Ở Kampala có đến hàng trăm bệnh viện tư nhân sẵn sàng bán giấy chứng nhận xét nghiệm giả theo yêu cầu. Thường trong các cơ sở nhỏ này chỉ có một bác sĩ, một kỹ thuật viên phòng thí nghiệm đảm trách công việc xét nghiệm HIV.

Một kỹ thuật viên cho biết, làm việc này rất nguy hiểm vì dễ bị cảnh sát bắt giữ. Nhưng, sau một hồi thương lượng, người này chốt giá cho một giấy chứng nhận giả là 20 USD. Giấy giả nhưng vẫn có những chữ ký và con dấu một cách hợp pháp.

Nicollette Uwimana nhiễm HIV từ năm 10 tuổi sau khi bị cưỡng bức. Ban đầu, gia đình tận tình chăm sóc cho cô bé nhưng cuối cùng cô cũng bị đẩy ra khỏi nhà vì quá trình điều trị mất quá nhiều tiền. Hiện Uwimana phải sống trong căn phòng nhỏ tù túng cùng với 4 người khác cùng cảnh ngộ. Cô thường bị bạn bè xa lánh và cũng không ai dám nhận cô vào làm việc.

Thời gian gần đây, Uwimana chấp nhận bước ra ánh sáng để nói chuyện về HIV/AIDS. Uwimana cho biết, nhờ chia sẻ câu chuyện của bản thân giúp cô cảm thấy thanh thản hơn và không còn bi quan như trước.

Ruhakana Rugunda, Bộ trưởng Y tế Uganda cho biết, ông không cảm thấy bất ngờ trước thông tin các bệnh viện bán giấy xét nghiệm giả, coi đó là thách thức của chính quyền và chính quyền phải hành động nhiều hơn nữa để ngăn chặn tình trạng này.

Theo ông Rugunda, cảnh sát đã xử lý vài trường hợp, nhưng họ không thể giải quyết được tận gốc vấn đề trong khi Uganda không có luật bảo vệ những người nhiễm HIV/AIDS trước sự kỳ thị. Ông cho rằng chính sự kỳ thị đã buộc mọi người phải nói dối và tìm mua giấy chứng nhận xét nghiệm giả.

Thậm chí, đa số các điều luật, dự luật được ban hành tại nước này cũng nhằm trừng phạt những người làm lây truyền virus như Dự luật Kiểm soát và Phòng ngừa HIV/AIDS năm 2010. Thậm chí, trong dự luật này, các nhân viên y tế phải có trách nhiệm tiết lộ thân phận của những người mà họ cho rằng đã làm lây virus HIV cho bạn tình.