Sơn La: Mở rộng xét nghiệm HIV tại các tuyến huyện

Tư vấn điều trị cho bệnh nhân tại Sơn La. Ảnh: Thùy Chi

Theo số liệu thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Sơn La, tính đến tháng 11/2020, số trường hợp nhiễm HIV tích lũy là 9.157 người, trong đó 4.862 người còn sống, cư trú trên 12/12 huyện, thành phố trong tỉnh. Các huyện có số trường hợp HIV còn sống nhiều là: Mai Sơn, Thuận Châu, Mường La, Sông Mã, Thành phố, Mộc Châu...

Thực tế cho thấy, các nhóm đối tượng có nguy cơ nhiễm HIV tự nguyện đi xét nghiệm HIV/AIDS còn hạn chế. Trong đó, tỷ lệ phụ nữ mang thai được xét nghiệm HIV trước, trong và khi chuyển dạ chỉ đạt trên 60%, gây khó khăn cho công tác dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con.

Cùng với đó, hàng nghìn trẻ em sống trong gia đình có người nhiễm HIV/AIDS, điều kiện sống khó khăn, khả năng dự phòng không cao. Tỷ lệ người nghiện tham gia điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone chỉ đạt 30,9%. Trong khi đó, 100% cán bộ đảm nhiệm công tác phòng, chống HIV/AIDS cấp xã là cán bộ kiêm nhiệm, chưa đáp ứng yêu cầu về chuyên môn, nghiệp vụ.

Công tác truyền thông cũng còn hạn chế, nhất là ở các bản vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vì vậy chưa tiếp cận được với nhóm nguy cơ cao, nhóm đối tượng đích. Bên cạnh đó, tại nhiều địa phương việc tuyên truyền vẫn mang tính hình thức, nên chưa tạo được sự đồng thuận cao trong công tác phòng chống HIV/AIDS.

Để huy động sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành trong công tác phòng, chống HIV/AIDS, những năm qua, Sơn La đã tập trung chỉ đạo đẩy mạnh công tác phòng chống HIV/AIDS trong tình hình mới. Đặc biệt, là tăng cường công tác tuyên truyền với nhiều hình thức đến các vùng sâu vùng xa; truyền thông chuyên đề; thông qua nhóm tuyên truyền viên đồng đẳng khi triển khai các hoạt động can thiệp giảm tác hại... Chú trọng tuyên truyền về công tác điều trị thuốc kháng virus (ARV), điều trị methadone, buprenorphine; tự nguyện xét nghiệm HIV... Qua đó, nâng cao nhận thức và các biện pháp phòng, chống HIV/AIDS cho nhân dân nói chung và nhóm đối tượng nguy cơ cao.

Bên cạnh công tác truyên truyền, các hoạt động chăm sóc hỗ trợ điều trị toàn diện HIV được triển khai đồng bộ. Hiện trên địa bàn tỉnh có 6 phòng xét nghiệm được phép khẳng định HIV dương tính, đó là: Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh; các huyện: Sông Mã, Mường La, Mai Sơn, Mộc Châu, Sốp Cộp. Trung bình 1 năm các cơ sở này đã xét nghiệm HIV cho 13.000 lượt người.

Tại 14 phòng khám ngoại trú tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Bệnh viện Đa khoa Mai Sơn và 12 cơ sở cấp phát thuốc ARV tuyến xã đang quản lý và điều trị 4.310 người nhiễm HIV/AIDS (4.199 người có thẻ bảo hiểm y tế). Lũy tích số phụ nữ mang thai được tư vấn, xét nghiệm HIV đến hết tháng 10/2020 là 9.129 người, trong đó phát hiện 31 trường hợp dương tính và được điều trị.

Riêng chương trình can thiệp giảm tác hại với hoạt động tiếp cận cộng đồng thực hiện qua mạng lưới đồng đẳng viên đã triển khai tuyên truyền, tư vấn, phát bơm kim tiêm, phát bao cao su miễn phí. Theo đó, đã tiếp cận được trên 9.000 đối tượng, là người nghiện ma túy, phụ nữ bám dâm, tiếp viên nhà hàng.

Từ năm 2005 đến nay, địa phương đã phát trên 900.000 tờ rơi và tài liệu về các hoạt động can thiệp giảm tác hại liên quan đến HIV/AIDS; phát hơn 15 triệu bơm kim tiêm và hơn 9 triệu bao cao su miễn phí.

Về công tác điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone, hiện toàn tỉnh có 13 cơ sở điều trị và 58 cơ sở cấp phát thuốc methadone, đang điều trị cho 1.049 bệnh nhân và điều trị cho 112 bệnh nhân bằng thuốc buprenophin...