Sơn La: Lồng ghép hiệu quả chương trình dự phòng HIV từ mẹ sang con

 Tuyên truyền phòng, chống HIV cho phụ nữ trên địa bàn. Ảnh: TT KSBT tỉnh

Theo số liệu thống kê, tính đến tháng 6/2019, toàn tỉnh có 4.578 người nhiễm HIV, trong đó 1.685 phụ nữ, chiếm 36,8%, chủ yếu ở Mai Sơn, Mường La, Thành phố, Thuận Châu, Sông Mã. Những năm trước đây, tỷ lệ phụ nữ mang thai được xét nghiệm HIV trước, trong và sau sinh đạt khoảng 50-60%.

Tỷ lệ này chưa cao là do phụ nữ mang thai chưa hiểu được tầm quan trọng của việc xét nghiệm HIV trong thời kỳ mang thai. Vì vậy, để giảm thiểu lây truyền HIV từ mẹ sang con, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã chỉ đạo trung tâm y tế các huyện, thành phố, trạm y tế các xã, phường, thị trấn triển khai thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ: Truyền thông về chương trình phòng chống lây truyền HIV từ mẹ sang con trực tiếp và gián tiếp; xét nghiệm HIV cho phụ nữ có thai; điều trị ARV cho phụ nữ có thai nhiễm HIV; điều trị cho trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HIV...

Đồng thời, tổ chức giám sát, hỗ trợ kỹ thuật cho các trung tâm y tế, bệnh viện đa khoa. Tăng cường công tác tập huấn chuyên môn cho cán bộ tuyến tỉnh, huyện, xã về dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con... Tổ chức các hoạt động: Tọa đàm, hội thảo, truyền thông, hưởng ứng Tháng cao điểm dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con hằng năm (từ ngày 1-31/6) với hàng trăm nghìn lượt người tham gia.

Chương trình dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con còn được triển khai cùng với các chương trình phòng chống HIV/AIDS khác trên địa bàn tỉnh. Theo đó, các hoạt động can thiệp được triển khai nhằm ngăn chặn từ xa để phụ nữ không bị nhiễm HIV; hướng dẫn phụ nữ nhiễm HIV không mang thai ngoài ý muốn; điều trị bằng thuốc ARV cho phụ nữ nhiễm HIV mang thai...

Hiện nay, tất cả các cơ sở y tế có chuyên khoa sản ở tuyến tỉnh, huyện đều đã cung cấp gói dịch vụ phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Ngoài ra, 100% trạm y tế cung cấp dịch vụ tư vấn, xét nghiệm HIV tự nguyện cho phụ nữ mang thai. Tính từ năm 2018 đến tháng 4/2019, toàn tỉnh có 31.630 phụ nữ mang thai được xét nghiệm HIV (trong đó, phát hiện 60 người nhiễm HIV); tỷ lệ phụ nữ mang thai được xét nghiệm HIV trước, trong và sau sinh tăng lên 86%. Các phụ nữ mang thai nhiễm HIV đều được cung cấp dịch vụ tư vấn, xét nghiệm HIV và được cấp thuốc điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Số trẻ sinh ra từ bà mẹ nhiễm HIV đều được điều trị thuốc ARV, đã có 17 trẻ được làm xét nghiệm lần 1 và đều âm tính với HIV.

Theo lãnh đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, những phụ nữ bị nhiễm HIV được tư vấn về: Nguy cơ khi mang thai, sinh đẻ, việc nuôi dưỡng và chăm sóc trẻ sau này, qua đó, giúp họ biết cách phòng tránh mang thai ngoài ý muốn và lựa chọn việc đình chỉ thai hay tiếp tục mang thai và sinh đẻ. Ngay khi phát hiện bị nhiễm HIV cần uống thuốc kháng virus HIV, tuân thủ điều trị tốt và lựa chọn thời điểm mang thai hợp lý khi tải lượng virut HIV dưới ngưỡng ức chế.

Trong thời kỳ mang thai sẽ được các y, bác sỹ thăm khám thai định kỳ hằng tháng; lựa chọn nơi sinh con tại bệnh viện đa khoa có dịch vụ dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Trẻ sau sinh sẽ được dùng thuốc ARV, dùng liên tục từ 6 đến 12 tuần. Bên cạnh đó, trẻ sẽ được dùng sữa ngoài thay thế trong 6 tháng đầu hoặc có thể bú sữa mẹ nếu mẹ uống thuốc ARV tuân thủ điều trị tốt.