Phòng, chống lây nhiễm HIV trong các cặp "bạn tình trái dấu"

Hội thảo nhằm mục đích nêu lên những vấn đề của bạn tình âm tính và cặp đôi trái dấu với các bên có liên quan, tạo ra không gian đối thoại giữa những nhà làm chương trình, ra quyết định và tạo nhóm đối tượng hưởng lợi. Từ đó tăng cường dự phòng lây nhiễm HIV/AIDS, phổ biến các kiến thức liên quan về sức khỏe sinh sản, quan hệ tình dục an toàn... trong nhóm đối tượng này.

Nhiều phụ nữ khoẻ mạnh có chồng nhiễm HIV đã chấp nhận đánh đổi cuộc đời để sinh con. Ảnh minh họa.

Theo kết quả giám sát của Bộ Y tế, trong những năm gần đây, dịch HIV/AIDS tại Việt Nam vẫn ở trong giai đoạn tập trung - xảy ra chủ yếu trong các nhóm nguy cơ cao. Lây nhiễm HIV qua đường máu có xu hướng giảm dần, ngược lại, tỷ lệ lây nhiễm qua đường quan hệ tình dục đang tăng dần. Viện Nghiên cứu phát triển xã hội đã thực hiện khảo sát và kết quả cho thấy, 87% nam giới và 79% phụ nữ sống chung với HIV có ít nhất 01 người bạn tình; 39% nam giới và 20% phụ nữ có ít nhất 02 bạn tình kể từ khi biết mình bị nhiễm. Cũng trong nghiên cứu này, trong số các bạn tình của nam giới có HIV, gần một nửa được xác định có HIV âm tính hoặc chưa xác định được tình trạng huyết thanh. Tỷ lệ này chiếm vào khoảng 15% trong số bạn tình của nữ có HIV.

Tại hội thảo, nhiều báo cáo đã được trình bày và thu hút sự chú ý của đông đảo đại biểu như: Kết quả về bạn tình âm tính và các cặp đôi trái dấu tại Việt Nam; báo cáo về lây truyền HIV tại Việt Nam; chia sẻ về điều trị cho các cặp không cùng huyết thanh của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)...

Theo điều tra của Trung tâm hỗ trợ sáng kiến phát triển cộng đồng, hiện nay có khá nhiều "cặp đôi trái dấu" đang chung sống với nhau tại Việt Nam. Nhiều người trong số họ dù biết về sức khỏe bạn tình nhưng vẫn chấp nhận chung sống nhiều năm. Biện pháp chống lây nhiễm duy nhất giữa họ là bao cao su và khi mong muốn có con, nhiều người đã bỏ qua mối nguy hại về sức khỏe để quan hệ không an toàn. Trong số 307 người tham gia khảo sát, có tới 74% từng có thai với bạn tình có HIV dù biết rõ nguy cơ về sức khỏe.

Bác sỹ Fabio Mesquita của WHO cho biết: Hiện nay WHO đang hướng dẫn tư vấn và xét nghiệm HIV và ART trong điều trị và dự phòng cho các cặp đôi trái dấu. Tại Cần Thơ và Điện Biên, WHO đang nghiên cứu thử nhiệm điều trị 2.0 về tư vấn và xét nghiệm HIV và ART trong điều trị và dự phòng cho các cặp đôi trái dấu. Tại hai thành phố này, trong 3 năm, những người mẹ có HIV sẽ được điều trị và thử nghiệm loại trừ hoàn toàn lây nhiễm HIV từ mẹ sang con.

Bác sỹ Fabio cũng cho biết, hiện nay khoa học dự phòng đã có nhiều tiến bộ và nếu thực hiện đúng chỉ dẫn của bác sỹ, những người có HIV hoàn toàn có thể có được những đứa con khỏe mạnh. Đối với các cặp bạn tình trái dấu, cần sử dụng các liệu pháp điều trị dự phòng trước phơi nhiễm. Tại Kenya và Uganda, 4.758 cặp trái dấu tham gia nghiên cứu đối chứng ngẫu nhiên điều trị dự phòng trước phơi nhiễm đã cho thấy hiệu quả khá khả quan. Tại 9 nước châu Phi, Mỹ và châu Á, 1.763 cặp đôi được nghiên cứu đối chứng ngẫu nhiên để điều trị ARV ngay hoặc trì hoãn trong gần 2 năm và kết quả cho thấy, nhóm điều trị sớm có tỷ lệ nhiễm mới thấp hơn tới 96%.