Campuchia đối mặt nhiều thách thức để ngăn ngừa HIV/AIDS

Trong nhiều năm qua, Campuchia phải dựa vào viện trợ của các tổ chức quốc tế và ngân sách nhà nước để đầu tư cho cuộc chiến chống lại HIV/AIDS. Cụ thể, năm 2012, 90% số tiền 50 triệu USD chi tiêu cho công tác phòng, chống HIV/AIDS chủ yếu từ Quỹ Toàn cầu, Chính phủ Hoa Kỳ và Chính phủ Úc.

Các công tác phòng ngừa, tuyên truyền giáo dục và điều trị được thực hiện trong nhiều năm đã mang lại những kết quả tích cực như: Tỉ lệ dương tính với HIV trong số những người trưởng thành giảm từ 2% trong năm 1998 xuống còn khoảng 0,7%, vượt xa con số 1% của Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ trước năm 2015. Những nỗ lực này nằm dưới sự lãnh đạo của Trung tâm Quốc gia HIV/AIDS, Da liễu và STD hay còn gọi là NCHADS, một cơ quan của chính phủ phụ trách công tác phòng, chống HIV/AIDS.

Chủ tịch NCHADS Mean Chhivun cho biết: “Dựa trên những kinh nghiệm có được trong 15 năm qua trong phòng, chống HIV, chúng tôi chú trọng chăm sóc tốt hơn cho những người lây nhiễm HIV và đặt ra mục tiêu đầy tham vọng là loại bỏ hoàn toàn những ca lây nhiễm mới HIV vào năm 2020.”

Tại Campuchia, hầu hết những trường hợp lây nhiễm HIV xảy ra trong những hoạt động tình dục không an toàn. Nhóm đối tượng có nguy cơ cao tại Campuchia là khoảng 36,000 người đang hoạt động trong lãnh vực giải trí, những người bán dâm, nghiện chích ma túy, người chuyển đổi giới tính và đàn ông có quan hệ tình dục đồng giới.

Để giảm thiểu các trường hợp nhiễm mới HIV trong những nhóm đối tượng có nguy cơ cao trên, NCHADS và những đối tác của họ đã phải phối hợp chặt chẽ với các tổ chức xã hội dân sự và những người đại diện quyền lợi của các nhóm này.

Năm trước, NCHADS đã tổ chức xét nghiệm HIV và tư vấn cho những đối tượng có nguy cơ cao. Hiện có khoảng 40% đối tượng có nguy cơ cao được tiếp xúc với chương trình.

Chủ tịch Chhivun cho rằng, đây là giải pháp rất hiệu quả và tiết kiệm để ngăn ngừa lây nhiễm mới HIV. Tuy nhiên, chương trình này sẽ ngày càng khó khăn bởi nguồn viện trợ đang ngày càng suy giảm.

Tiền bạc chỉ là một phần của vấn đề. Vấn đề khác nữa là những nhóm người nhiễm HIV/AIDS vẫn đang bị phân biệt, đối xử kỳ thị tại Campuchia. Thậm chí còn có chiều hướng bị phân biệt, kỳ thị hơn trước đây.

Bà Marie-Odile Edmond - Người đứng đầu tổ chức UNAIDS Campuchia cho biết, 83% trong số 76.000 người dương tính với HIV tại Campuchia hiện đang dùng thuốc kháng HIV nên tỉ lệ tử vong do AIDS giảm đến 72% trong khoảng thời gian từ năm 2005 đến năm 2013.

Tuy nhiên, những đối tượng có nguy cơ cao tại Campuchia đã không được giúp đỡ đúng mức. Hai đạo luật là đạo luật chống buôn người, quy định vi phạm pháp luật đối với những nơi chứa gái mãi dâm và đạo luật tăng cường an ninh tại địa phương được ban hành trong những năm gần đây đã làm cho việc tiếp xúc với những nhóm này trở nên khó khăn hơn.

“Hậu quả đã khiến cho nhiều người trong nhóm phụ nữ mại dâm, những người sử dụng ma túy có nguy cơ lây nhiễm HIV cao sợ bị bắt nên hoạt động chui, do đó rất khó tiếp cận với họ để phổ biến kiến thức và cách phòng tránh HIV. Đây cũng là vấn đề có thể làm giảm những nỗ lực loại trừ lây nhiễm mới HIV tại nước này”, bà Edmond nói.

Theo bà Edmond, giải pháp để tháo gỡ vấn đề này là làm thế nào có thể tổ chức tiếp cận với các đối tượng nguy cơ cao nhằm đảm bảo họ đều được tiếp cận với các dịch vụ cần thiết. Chính sự phối hợp giữa chính phủ, cộng đồng quốc tế, xã hội dân sự và đại diện những đối tượng có nguy cơ cao sẽ giúp cho Campuchia thành công.

Bên cạnh đó, sẽ có những thay đổi lớn về nguồn viện trợ trong vài năm tới nên UNAIDS hy vọng chính phủ Campuchia sẽ gia tăng số nguồn ngân sách của nhà nước để duy trì những kết quả đã đạt được và đối phó với dịch HIV.