Bảo đảm đúng nguyên tắc công tác xét nghiệm HIV

Phát hiện hơn 1.300 trường hợp nhiễm mới HIV

Theo số liệu thống kê, trong 9 tháng đầu năm 2017, Hà Nội phát hiện 982 trường hợp nhiễm HIV, đưa tổng số ca nhiễm trên địa bàn lên 20.033 trường hợp, trong đó có 4.683 trường hợp đã tử vong. Trong đó, tỷ lệ lây qua đường máu chiếm 52,3%; lây qua quan hệ tình dục chiếm 47,1%; lây truyền từ mẹ sang con chiếm 0,6%; tỷ lệ nam giới trong số người nhiễm HIV đã được phát hiện chiếm 70,4%. Đa số người nhiễm HIV/AIDS ở lứa tuổi trẻ (nhóm tuổi từ 25-49 chiếm 77,8%).

Nhân viên tiếp cận cộng đồng tư vấn xét nghiệm cho người nguy cơ cao. Ảnh: Thùy Chi

Thời gian qua, công tác phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn Thành phố được nỗ lực triển khai thông qua nhiều hoạt động thiết thực như tổ chức tập huấn, đào tạo cán bộ và triển khai các mô hình thí điểm về can thiệp, dự phòng, chăm sóc và hỗ trợ cho những người nhiễm HIV đang sinh sống tại cộng đồng và trong các trung tâm giáo dục lao động xã hội; các tổ chức đoàn thể như Đoàn thanh niên, Liên đoàn Lao động, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân… đã chủ động và tích cực tham gia các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS, góp phần huy động sức mạnh của toàn xã hội tham gia các hoạt động phòng chống HIV/AIDS.

Bên cạnh đó, xây dựng các mô hình truyền thông, thiết lập được mạng lưới can thiệp giảm tác hại, tăng cường công tác tư vấn, xét nghiệm tự nguyện, chăm sóc điều trị người nhiễm HIV/AIDS tại nhiều cơ sở y tế công lập. Các đối tượng nhiễm HIV/AIDS được lập hồ sơ quản lý để theo dõi, được hỗ trợ về vật chất và tinh thần, được điều trị ARV miễn phí…

Hiện hệ thống tổ chức quản lý, mạng lưới thực hiện công tác xét nghiệm HIV/AIDS được củng cố và mở rộng  trên địa bàn  với 65 phòng xét nghiệm sàng lọc HIV, tập trung chủ yếu ở các phòng tư vấn xét nghiệm tự nguyện, trung tâm y tế các quận huyện, các bệnh viện đa khoa chuyên khoa tuyến thành phố.

Hoạt động tư vấn xét nghiệm HIV tại xã phường và mô hình xét nghiệm không chuyên tại cộng đồng cũng được mở rộng.

Trong 10 tháng đầu năm 2017, phòng xét nghiệm khẳng định của Trung tâm y tế dự phòng Hà Nội đã tiếp nhận và thực hiện xét nghiệm khẳng định cho 1.542 mẫu máu, trong đó 1.330 mẫu có kết quả HIV dương tính.

Công tác quản lý chất lượng hệ thống xét nghiệm HIV trên toàn thành phố được tăng cường, bảo đảm chất lượng phòng xét nghiệm phù hợp tiêu chuẩn, thời gian trả kết quả xét nghiệm cho khách hàng theo quy định của Bộ Y tế.

Theo ước tính, ở Việt Nam hiện khoảng 1/5 trong tổng số người nhiễm HIV vẫn chưa biết tình trạng nhiễm HIV của mình. Đây có thể là nguồn lây nhiễm HIV cho cộng đồng do không được tư vấn và tiếp cận các dịch vụ dự phòng, họ cũng không được tiếp cận các dịch vụ điều trị bằng thuốc kháng virus ARV sớm để bảo vệ sức khỏe cho chính bản thân họ và làm giảm lây truyền HIV ra cộng đồng.

Mở rộng và củng cố công tác xét nghiệm HIV

Chương trình phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS) phát động toàn cầu hưởng ứng các mục tiêu 90-90-90 (90% người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm HIV của mình, 90% người chẩn đoán nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng virus và 90% người nhiễm HIV đã được điều trị bằng thuốc kháng virus kiểm soát được số lượng virus ở mức thấp để sống khỏe mạnh và làm giảm nguy cơ lây truyền HIV cho người khác) hướng tới kết thúc dịch HIV/AIDS vào năm 2030.

Nếu đạt được 3 mục tiêu quan trọng này thì có thể phát hiện được hầu hết những người nhiễm HIV trong cộng đồng; điều trị được hầu hết những người nhiễm HIV với kết quả điều trị tốt, giảm tối đa khả năng lây nhiễm HIV cho người khác, người đã nhiễm HIV có cuộc sống khỏe mạnh. Do đó, Hà Nội định hướng, “Xét nghiệm HIV sớm - Hướng tới mục tiêu 90-90-90 vào năm 2020” là nhiệm vụ trọng tâm trong những năm tới, nhằm đạt được mục tiêu lớn hơn là kết thúc đại dịch HIV/AIDS ở Việt Nam vào năm 2030. 

Hà Nội đang tiếp tục đẩy mạnh truyền thông can thiệp phòng chống HIV, trong đó tập trung truyền thông mục đích xét nghiệm HIV và lợi ích của điều trị sớm ARV, chống kỳ thị phân biệt đối xử. Đặc biệt chú trọng mở rộng, củng cố công tác xét nghiệm HIV.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh công tác điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone, nhằm đạt được chỉ tiêu 6.500 người điều trị, tiền hành thu một phần chi phí điều trị Methadone; đẩy mạnh tiếp thị xã hội bao cao su, tiếp tục cung cấp bơm kim tiêm miễn phí cho đối tượng còn nghiện chích ma túy.

Tăng cường công tác phối hợp, lồng ghép hoạt động phòng chống HIV/AIDS với phòng chống tệ nạn ma túy, mại dâm và gắn với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội; đẩy mạnh các hoạt động thông tin giáo dục truyền thông phòng chống HIV/AIDS dưới nhiều hình thức, với phương châm hướng về cơ sở và tập trung vào những đối tượng có hành vi nguy cơ cao nhằm nâng cao nhận thức, hành vi cho mọi người trong công tác phòng chống HIV/AIDS, xóa bỏ sự kỳ thị, phân biệt đối xử với những người nhiễm HIV, giúp họ sớm hòa nhập với cộng đồng, duy trì cuộc sống ổn định.

Phong trào “Toàn dân tham gia phòng, chống HIV/AIDS” là cuộc vận động được triển khai rộng khắp các địa phương trong những năm qua, mang lại hiệu quả trong việc huy động nguồn lực cho công tác phòng, chống HIV/AIDS.

Hiện ngày càng có nhiều nhóm tự lực của người nhiễm HIV được thành lập, hỗ trợ tích cực trong triển khai các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS, đặc biệt là chăm sóc người nhiễm HIV/AIDS tại gia đình và cộng đồng.

Trên địa bàn Hà Nội, hoạt động của các nhóm, câu lạc bộ như Liên minh về nhà, Cát trắng, Mái ấm Hoàng Mai, Ruby, Hải Đăng... đóng vai trò quan trọng trong việc tiếp cận được hàng nghìn lượt người nhiễm HIV và những người có hành vi nguy cơ để truyền thông kiến thức dự phòng lây nhiễm HIV, can thiệp giảm tác hại và tư vấn, giới thiệu đến các dịch vụ xét nghiệm, dự phòng, chăm sóc và điều trị HIV/AIDS.